To noiz σίγουρα δεν είναι χώρος για να γίνει αναλυτική κριτική στον Μπαμπινιώτη ούτε για να ανοιχτεί το ζήτημα της συνέχειας της γλώσσας το οποίο θέλει πολύ γερή κατάρτιση.
Θα προσπαθήσω να περιοριστώ σε πράγματα απλά και κατανοητά λοιπόν.
Ο Μπαμπινιώτης, δάσκαλός μου σε 4 εξάμηνα στο Αθηνών, είναι ένας πολύ καλός δάσκαλος, κατανοητός, συστηματικός και μεταδοτικός. Είναι επίσης αρκετά καλός στην εκλαΐκευση επιστημονικών εννοιών. Αλλά σαν γλωσσολόγος δεν έχει συνεισφέρει κάτι το ιδιαίτερο, ούτε στην ελληνική ούτε στη διεθνή γλωσσολογία.
Ο Μπαμπινιώτης χαίρει της εκτίμησης του κοινού ως ο πρώτος Έλληνας γλωσσολόγος-φίρμα. Δεν θεωρείται κάτι σπουδαίο στην επιστημονική κοινότητα όμως. Αυτό είναι κάτι σύνηθες για τους ακαδημαϊκούς που γίνονται μιντιακές περσόνες, και σε διεθνές επίπεδο.
Εξάλλου ο Μπαμπινιώτης είναι πολύ πιθανόν ότι έχει και πολιτικές φιλοδοξίες (αυτό για να μη νομίζουμε ότι μιλάει πάντοτε 100% ανιδιοτελώς).
Στα ζητήματα της συνέχειας της γλώσσας, λόγω της πολιτικής φόρτισης που έχουν τα ζητήματα αυτά, παίρνει μια χαμηλών τόνων αλλά συντηρητική θέση, αρκετά σοβαρή θα έλεγα (δεν ξεπέφτει σε εθνικιστικές βλακείες) αλλά με αρκετές ανακρίβειες και στρογγυλέματα, και σε καμία περίπτωση δεν τα βάζει με τις καθιερωμένες 150 χρόνια τώρα ιδέες.
Λέει ότι καταλαβαίνουμε Αίσωπο, για παράδειγμα. Όταν στο Ζ΄εξάμηνο φιλολογικού κάναμε Αίσωπο (δηλαδή στο τελευταίο έτος της σχολής μας) ήταν όντως ένα βατό κείμενο, που όμως σε καμία περίπτωση δεν έβγαινε χωρίς διδασκαλία, παρότι εμείς ήμασταν τελειόφοιτοι φιλολογίας (και μάλιστα κατεύθυνση κλασικής φιλολογίας, δηλαδή με ειδίκευση στα αρχαία και λατινικά). Και παρότι είχαμε διδαχτεί πολύ πιο δύσκολα κείμενα (Όμηρο, Πίνδαρο, Σαπφώ, τραγωδία κ.λπ.).
Πώς λοιπόν μπορεί κανείς να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι ο Αίσωπος είναι κατανοητός σήμερα; Δηλαδή ένα παιδί 13 χρονών και μια συνταξιούχος κυρία του δημοτικού καταλαβαίνουν Αίσωπο; Εδώ έτοιμοι φιλόλογοι και δεν το καταλαβαίναμε.
Καταλαβαίνουμε λέει και Ξενοφώντα. Αυτό είναι τελείως μπαρούφα. Στο άγνωστο κείμενο του Ξενοφώντα κοβόμασταν σωρηδόν στο 4ο εξάμηνο. Τι είδους κατανόηση είναι δαύτη που κόβονται εκκολαπτόμενοι επιστήμονες;
Στην καθαρεύουσα (πολύ πιο πρόσφατη μορφή γλώσσας, αφού είχε αρχαϊκά στοιχεία αλλά με νεοελληνική κατά 90% σύνταξη) οι μαθητές ίδρωναν να βγάλουν μία αράδα χωρίς μαργαριτάρι. Και έτσι καθαρεύουσα μάθαιναν μόνο αυτοί που είχαν πολύ υψηλό μορφωτικό επίπεδο στο σπίτι τους και πήγαιναν σε καλά σχολεία, δηλαδή η αστική τάξη. Η πλέμπα, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, έμενε στην αμάθεια.
Αν καταλαβαίνουμε Αίσωπο, γιατί δεν είχαν όλοι 10, άντε 9; Γιατί πάλι οι μισοί είχαν 5, όπως και στον Όμηρο;
Καταλαβαίνουμε λέει και τη Βίβλο. Να πω εδώ ότι κάποτε (1900-01) στην Ελλάδα υπήρχε το αίτημα της μετάφρασης στη δημοτική της Βίβλου, για να καταλάβουν επιτέλους οι απλοί άνθρωποι τι είναι αυτά τα ακατανόητα που μουρμουράνε οι παπάδες.
Οι εθνικιστές (πολύ στα ντουζένια τους τότε) ξεσηκώθηκαν κατά αυτής της "ιεροσυλίας" με αποτέλεσμα αιματηρά επεισόδια, γνωστά ως Ευαγγελικά, με 11 νεκρούς και 70 τραυματίες. Διαβάζει όποιος θέλει ενδεικτικά εδώ:
http://el.wikipedia.org/wiki/Ευαγγελικά
Αυτό είναι ένα μικρό δείγμα της φόρτισης που υπάρχει γύρω από το ζήτημα της συνέχειας της γλώσσας, και δείχνει πόσο πολιτικοποιημένο ζήτημα ήταν πάντοτε, όχι τώρα και όχι μόνο στο noiz. Από αυτό ίσως καταλάβεις Σταύρο ότι η κουβέντα δεν είναι προσωπική, ούτε ζήτημα ιδεολογικής τύφλωσης, και το ξαναλέω γιατί και στην τελευταία σου απάντηση υπάρχει μια αίσθηση ότι σου καταλογίζω πράγματα που δεν υπάρχουν στα γραφόμενά μου.
Και για να το κλείσω κι εγώ από τη μεριά μου, θα ήθελα να παραθέσω ένα μύθο του Αισώπου στα αρχαία και να μου πείτε αν καταλαβαίνετε χωρίς βοήθεια και χωρίς κάποια μετάφραση αυτό το κείμενο:
Ἀετὸς λαγωὸν ἐδίωκεν. ὁ δὲ ἐν ἐρημίᾳ τῶν βοηθησόντων ὑπάρχων, ὅν μόνον ὁ καιρὸς παρέσχε, κάνθαρον ἰδών, τοῦτον ἱκέτευεν. ὁ δὲ παραθαρσύνας αὐτόν, ὡς ἐγγὺς ἐλθόντα τὸν ἀετὸν ἐθεάσατο, παρεκάλει μὴ ἀπάγειν αὐτοῦ τον ἱκέτην. κἀκεῖνος ὑπεριδὼν τὴν μικρότητα ἐν ὄψει τοῦ κανθάρου τὸν λαγωὸν κατεθοινήσατο. ὁ δὲ ἀπ' ἐκείνου μνησικακῶν διετέλει παρατηρούμενος τοῦ ἀετοῦ τὰς καλιὰς καί, εἴ ποτε ἐκεῖνος ἔτικτε, μετάρσιος αἰρόμενος ἐκύλιε τὰ ὠὰ καὶ κατέασσε, μέχρις οὗ πανταχόθεν ἐλαυνόμενος ὁ ἀετὸς ἐπὶ τὸν Δία κατέφυγεν ( ἔστι δὲ τοῦ θεοῦ ἱερὸς ὁ ὄρνις ) καὶ αὐτοῦ ἐδεήθη τόπον αὐτῷ πρὸς νεοττοποιίαν ἀσφαλῆ παρασχεῖν. τοῦ δὲ Διὸς ἐν τοῖς ἐαυτοῦ κόλποις τίκτειν ἐπιτρέψαντος αὐτῷ, ὁ κάνθαρος τοῦτου ἑωρακώς, κόπρου σφαῖραν ποιήσας ἀνέπτη καὶ γενόμενος κατὰ τοὺς τοῦ Διὸς κόλπους ἐνταῦθα καθῆκεν. ὁ δὲ Ζεὺς ἀποσείσασθαι τὴν κόπρον βουλόμενος, ὡς διανέστη ἔλαθεν τὰ ὠὰ ἀποῤῥίψας. ἀπ' ἐκείνου τέ φασι περὶ ὃν καιρὸν οἱ κάνθαροι γίνονται μὴ νεοττεύειν τοὺς ἀετούς.
Ὁ λόγος διδάσκει μηδενὸς καταφρονεῖν, λογιζομένους ὅτι οὐδεὶς οὕτως ἐστὶν ἀδύνατος ὡς προπηλακισθεὶς μὴ δύνασθαί ποτε ἑαυτὸν ἐκδικῆσαι.
Ιδού και ένα απόσπασμα Καινή Διαθήκη για να μου πείτε αν καταλαβαίνετε πλήρως χωρίς βοήθεια και χωρίς κάποια μετάφραση αυτό το κείμενο:
ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν. ῞Οτι δέ ἐστε υἱοί, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ὑμῶν, κρᾶζον· ἀββᾶ ὁ πατήρ. ὥστε οὐκέτι εἶ δοῦλος, ἀλλ᾽ υἱός· εἶ δὲ υἱός, καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ. ᾽Αλλὰ τότε μὲν οὐκ εἰδότες Θεὸν ἐδουλεύσατε τοῖς μὴ φύσει οὖσι θεοῖς· νῦν δὲ γνόντες Θεόν, μᾶλλον δὲ γνωσθέντες ὑπὸ Θεοῦ, πῶς ἐπιστρέφετε πάλιν ἐπὶ τὰ ἀσθενῆ καὶ πτωχὰ στοιχεῖα, οἷς πάλιν ἄνωθεν δουλεύειν θέλετε;
Εν κατακλείδι: η άποψή αυτή για τη συνέχεια της γλώσσας, που θέλει να μας πει ότι δεν υπάρχει κενό ανάμεσα στην αρχαιότητα μέχρι σήμερα, είναι μια χονδροειδής υπερβολή.
Υπάρχει συνέχεια αλλά το ξαναλέω, με την έννοια της κληρονομιάς, όχι της ζωντανής γλώσσας. Ζωντανή γλώσσα σημαίνει πλήρως κατανοητή γλώσσα: όχι να πιάνουμε 20% των φράσεων γιατί κάποιες λέξεις μοιάζουν με τις σημερινές, αλλά χωρίς να ξέρουμε τι σημαίνει το υπόλοιπο 80% -και κυρίως τι σημαίνει το σύνολο του κειμένου.
atreu73 είπε:
Εντωμεταξύ σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου...
The ancient Greek initiative is a new approach to education; using ancient Greek to enhance and enrich the school curriculum and literacy, aims to support the curriculum for children at primary level and to enhance their achievements in many subject areas and
especially literacy at key stage two.
http://irisproject.org.uk/index.php/projects/greek-in-schools
Φίλε μου είναι πολύ ωφέλιμη η διδασκαλία των αρχαίων (παρότι η αύξηση από 3 στα 6 χρόνια διδασκαλίας που υπάρχει στην Ελλάδα εδώ και σχεδόν 20 χρόνια δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο αποτέλεσμα). Και πάλι, πιστεύω ότι για όποιον τα επιλέγει, όπως τα επέλεξα εγώ επειδή μου άρεσαν, είναι πολύ ωφέλιμα.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ζωντανή γλώσσα. Καταλαβαίνεις τη διαφορά πιστεύω.
Πιστεύω ότι στην Ελλάδα τα αρχαία δεν θα είναι ποτέ ωφέλιμα αν δεν τους αφαιρέσουμε όλα τα βαρίδια που τους έχουν φορέσει οι διάφοροι υπερ-πατριώτες εδώ και 250 χρόνια. Μόνο τότε θα είναι γνώση και όχι αφιονισμός-ιδεολογία που αντί να οξύνει την αντίληψη, αποβλακώνει δια βίου.
