Απλά θα παραθέσω μερικές σκέψεις…
Αρχικά, τι οριοθετεί την τέχνη… τα όρια της… την αισθητική της; Ποιοι είναι αυτοί οι κανόνες, μορφές, φόρμες, που ορίζουν το αποδεκτό ή το μη αποδεκτό μιας τέχνης;
Τι ορίζουμε ως τέχνη;
Σαφείς απαντήσεις, νομίζω είναι δύσκολο να δοθούν… Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο «συνοδευτικό εγχειρίδιο» που να ορίζει με απόλυτη βεβαιότητα το τι είναι τέχνη και πιο είναι τα όρια της…
Η ταπεινή μου άποψη είναι ότι τόσο ο ορισμός του όρου, όσο και όρια, είναι αντικείμενα συνεχούς μεταβολής. Σίγουρα, υπάρχουν κάποιες «σταθερές» που δημιουργήθηκαν ανά τους αιώνες- ως απότοκο της ενδελεχούς ανθρώπινης δραστηριότητας. Όμως νοώ ότι πέρα των αντιδράσεων αυτών που είναι σύγχρονοι με το «τεχνούργημα» του Χ υποκειμένου, η διάρκεια του στο «μακρύ χρόνο»- για να δανειστώ τον όρο της σχολής των Annales- είναι αυτή που θα του αποδώσει την πραγματική του καλλιτεχνική υπόσταση. Νομίζω δε, ότι αυτή η προσλαμβάνουσα έχει μεγαλύτερη αποτύπωση σε έργα ιδιαίτερα νεωτεριστικά τα οποία – θα μπορούσαμε να εικάσουμε- ότι «προηγήθηκαν της εποχής τους».
Πλειάδα δημιουργών, στον καιρό τους λοιδορήθηκαν, χλευαστήκαν, περιθωριοποιήθηκαν και σε βάθος χρόνου, από μεταγενέστερους, τα έργα τους αντιμετωπιστήκαν ως τα υπέρτατα αριστουργήματα- η ιστορία βρίθει σχετικών παραδειγμάτων.
Βεβαίως είναι ένα ερώτημα κατά πόσο αποτελεί «τέχνη» ο τεμαχισμός ενός μουσικού οργάνου και η πώληση του σε… βαζάκια. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο δημιουργός του έργου (μάλλον) επιζητά την «νομιμοποίηση», μέσω του «μηνύματος» που θεωρητικά υποβόσκει μέσα στην τέχνη του: Θα μπορούσαμε να εικάσουμε ότι ο δημιουργός καταστρέφοντας το όργανο, νοερά «ακρωτηριάζει» το σώμα του ή πουλώντας τα κομμάτια του κραυγάζει σιωπηλά κατά του…καπιταλισμού. Φυσικά μπορεί κα να μην υπονοεί τίποτα από αυτά, να υπαινίσσεται κάτι άλλο ή τελικά και απολύτως τίποτα…
Πριν μερικά χρόνια ένας Βέλγος εικαστικός «έντυσε» με ζαμπόν την πρόσοψη του δημαρχείου μιας πόλης – δεν θυμάμαι αν ήταν της Μπριζ ή της Λιέγης- και φυσικά δημιούργησε μεγάλες αντιδράσεις. Για πολλούς το θέμα ήταν, τι σόι τέχνη είναι αυτή; Ο καλλιτέχνης από την πλευρά του, έκανε λόγο για την προσπάθεια του να αναδείξει την σήψη, μέσα από τα κομμάτια ζαμπόν που θα σάπιζαν... Βεβαίως , εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος, καλά αυτός… η πόλη που του διέθεσε το δημαρχείο;
Εν τέλει το θέμα καταλήγει (
στο συμπέρασμα ότι όσο και αν θέλουμε να ορίσουμε την τέχνη, με κανόνες κοινά και κυρίως καθολικά αποδεκτούς, είναι εξαιρετικά αμφίβολο. Με μάλλον κοινή αποδοχή ότι η τέχνη και η υπερβολή εφάπτονται «επικίνδυνα», είναι δύσκολο να θέσουμε τα όρια της «ανεκτής υπερβολής» στην τέχνη…