Τα Modes της Ματζόρε κλίμακας

[Jazzjoker]

Χριστός Ανέστη και χρόνια πολλά σε όλο το φόρουμ. 

Επειδή προσφάτως είχα κουβέντα με γνωστό μου κιθαρίστα, ο οποίος ενώ παίζει αρκετά χρόνια και σε πολύ καλό επίπεδο, έχει πρόβλημα στην ακουστική αντίληψη/αναγνώριση των τρόπων της ματζόρε κλίμακας, είπα να κάνω μια προσπάθεια να δώσω το ύφος του κάθε τρόπου με ηχητικά κλιπάκια τα οποία και του έστειλα. 

Ξέρω ότι το ενδιαφέρον για τέτοια θέματα είναι μάλλον περιορισμένο, αλλά μια που τα έγραψα, τα ανεβάζω κι εδώ και όποιος έχει διάθεση για κουβέντα, απορίες ή ό,τι άλλο, το αναλύουμε.

Ionian (ματζόρε):

Ionian.mp3

 




Dorian:

Dorian.mp3

 




Phrygian:

Phrygian.mp3

 




Lydian:

Lydian.mp3

 




Mixolydian:

Mixolydian.mp3

 




Aeolian (φυσική μινόρε):

Aeolian.mp3

 




Locrian:

Locrian.mp3

 

 

[gkourmoul1]

Μπορείς να αναφέρεις τα αρχικά ακορντα που παίζεις σε κάθε mode, και για ποιον λόγο τα χρησιμοποιείς αντί ενός απλου πχ ματζορε ακόρντου?

 

[Jazzjoker]

Μπορείς να αναφέρεις τα αρχικά ακορντα που παίζεις σε κάθε mode, και για ποιον λόγο τα χρησιμοποιείς αντί ενός απλου πχ ματζορε ακόρντου?

Το αρχικό ακόρντο σε κάθε mode το χρησιμοποίησα περισσότερο για να δώσω το ηχόχρωμα αλλά θα μπορούσα και να βάλω ένα απλό τρίφωνο. Ο λόγος που χρησιμοποιείται το εκάστοτε ακόρντο είναι απλός: Τα τονικά ακόρντα περιέχουν την τονική, την τρίτη και την πέμπτη βαθμίδα της εκάστοτε κλίμακας. Φυσικά, αν θέλουμε να βάλουμε και την 7η ή/και επεκτάσεις, θα επιλέξουμε κάθε φορά την αντίστοιχη νότα της κλίμακας. 

Π.χ. ένα ντο ματζόρε που ανήκει στην ματζόρε κλίμακα περιέχει την τονική (ντο), την τρίτη (μι) και την πέμπτη (σολ) της ντο ματζόρε. Αν θέλουμε να του βάλουμε και την 7η, προσθέτουμε ένα σι φυσικό που είναι η έβδομη βαθμίδα της ντο ματζόρε. Αντιστοίχως ένα ντο ματζόρε που ανήκει στη mixolydian π.χ., έχει και πάλι την τονική (ντο), την τρίτη (μι) και την πέμπτη (σολ) οι οποίες είναι και πάλι οι αντίστοιχες βαθμίδες της mixolydian. Εδώ όμως, αν θελήσουμε να προσθέσουμε 7η, θα είναι το σι ύφεση μια και σε αντίθεση με την ματζόρε, η έβδομη βαθμίδα της mixolydian δεν είναι σι φυσικό αλλά ύφεση.

Στα συγκεκριμένα κλιπάκια τώρα και με τη σειρά που είναι ανεβασμένα, τα αρχικά ακόρντα που έπαιξα είναι: A, Amin7, Amin, Amaj6, A7, Amin, Amin7b5.

 

[kpeyos]

Πολύ ωραία προσπάθεια. Ελπίζω κάποια στιγμή κάποιος να κάνει και κάτι αντίστοιχο για τους λαϊκούς δρόμους, γιατί εγώ κυρίως εκεί δυσκολεύομαι και δεν έχω πλέον τόσο πολύ χρόνο και διάθεση να διαβάσω και να εξασκηθώ.

Τις προάλλες είχα μια παρόμοια συζήτηση κι έστειλα μερικά τραγούδια σε διάφορους τρόπους σε φίλο κιθαρίστα, όπως το Dreams των Fleetwood Mac για σολάρισμα πάνω από Λύδια, το Planet Caravan των Sabbath για Δώρια κλπ. Επειδή κι εγώ ενώ τα είχα διδαχτεί στο Ωδείο με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά έμαθα να ξεχωρίζω με το αυτί και ανέπτυξα phrasing.

 

[Nekkon]

Είναι φυσικό να μας αρέσουν και να προτιμούμε κάποιες έναντι κάποιων άλλων, σωστά;

 

[Jazzjoker]

Είναι φυσικό να μας αρέσουν και να προτιμούμε κάποιες έναντι κάποιων άλλων, σωστά;

Όχι είναι αφύσικο. ?

Πέρα από την πλάκα, κάποια modes είναι πολύ πιο "εύκολα" στο αυτί γιατί έχουμε συνηθίσει να τα ακούμε από τότε που γεννηθήκαμε. Π.χ. η aeolian και η ionian είναι οι πιο συνήθεις τρόποι στην τραγουδοποιία οπότε όλοι μας έχουμε πάρα πολλά ακούσματα σε αυτά τα αρμονικά περιβάλλοντα.

Όμως επειδή είμαστε Έλληνες, και η phrygian δεν ακούγεται ξένη ή "exotic" όπως θα έλεγε ένας Αμερικάνος. Το 90% της ελληνικής λαϊκής μουσικής είναι γραμμένο σε phrygian (ουσάκ για τους παραδοσιακούς) κι επίσης πολλά παραδοσιακά, τοπικά είδη μουσικής τη χρησιμοποιούν κατά κόρον. 

 

[Nekkon]

Το 90% της ελληνικής λαϊκής μουσικής είναι γραμμένο σε phrygian (ουσάκ για τους παραδοσιακούς) κι επίσης πολλά παραδοσιακά, τοπικά είδη μουσικής τη χρησιμοποιούν κατά κόρον. 

Ελλάδα και Φλαμένκο ?

Την Locrian δεν μπορώ καθόλου. Αλλά είναι εύκολη και στην αντικατάσταση 

 

[Jazzjoker]

Την Locrian δεν μπορώ καθόλου

Κανένας δεν την μπορεί. Είναι άνετα ο πιο "στριφνός" τρόπος της ματζόρε κλίμακας και ελάχιστα τα παραδείγματα συνθέσεων που τη χρησιμοποιούν. Παρόλα αυτά, ακούγεται άψογα αν τη χρησιμοποιήσεις πάνω σε μινόρε ακόρντα που έχουν ελαττωμένη 5η.

 

[Grey]

Κάποιος είχε πει(δεν θυμάμαι ποιος),μάθε να δουλεύεις άρτια μόνο δύο modes.Δεν θα χρειαστείς περισσότερους.

Μέσα στην υπερβολή της,αυτή η δήλωση δεν απέχει και τόσο πολύ από την αλήθεια.Κάποιος που γουστάρει την σκοτεινιά του αιολικού,δύσκολα θα του έρθει η διάθεση να συνθέσει κάτι σε ιονικό δηλαδή shiny happy people φάση...Ή αυτός που τη βρίσκει με τον ταξιδιάρικο λυδικό,σπάνια θα κοιτάξει προς τον φρυγικό.

Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια για τέτοιου είδους επιλογές,είναι η γνώση και επαφή με όλους τους δρόμους για να βρεις τι σε εκφράζει καλύτερα.

 

[Jazzjoker]

Κάποιος είχε πει(δεν θυμάμαι ποιος),μάθε να δουλεύεις άρτια μόνο δύο modes.Δεν θα χρειαστείς περισσότερους.

Μπορεί να μη χρειαστείς και κανένα, μπορεί όμως και να τα χρειαστείς όλα. Άλλοι μεγαλούργησαν χρησιμοποιώντας σε όλη την καριέρα τους μισή κλίμακα, άλλοι μεγαλούργησαν χρησιμοποιώντας 150. Και άλλοι δε μεγαλούργησαν ποτέ ούτε και πρόκειται. ? 

Γενικά στη μουσική δεν υπάρχουν "πρέπει". Ό,τι εξυπηρετεί την ευχαρίστηση και το στόχο που θέλει να επιτύχει ο καθένας μας.

 

[kpeyos]

Κανένας δεν την μπορεί. Είναι άνετα ο πιο "στριφνός" τρόπος της ματζόρε κλίμακας.

Έτσι για το τυπικό, ματζόρε κλίμακα είναι μόνο μία: Η Ιόνια. Απο κει και πέρα υπάρχουν τρόποι (modes).

Οι τρόποι που έχουν ως τονική ματζόρε συγχορδία είναι οι: Ιόνιος, Λύδιος και Μιξολύδιος

Οι τρόποι που έχουν ως τονική μινόρε συγχορδία είναι οι: Δώριος, Φρύγιος και Αιόλιος

Η Λόκρια έχει ως τονική ελαττωμένη συγχορδία, γι αυτό και είναι πιο δύσκολη στην χρήση.

Φυσικά δεν υπάρχουν μόνο αυτοί οι τρόποι και κλίμακες, υπάρχουν πάρα πάρα πολλοί: η αρμονική και μελωδική μινόρε της Δυτικής μουσικής, η ελαττωμένη κλίμακα που χρησιμοποιείται από την κλασσική και το neoclassical metal μέχρι τα δημοτικά τραγούδια, κλίμακες Φλαμένκο (τρεις ματζόρε και τρεις μινόρε), κλίμακες Jazz, ethnic πεντατονικές, εξατονικές κλπ κλπ

Το 90% της ελληνικής λαϊκής μουσικής είναι γραμμένο σε phrygian

Δε νομίζω. Σίγουρα η Φρύγια παίζει πολύ σε σκυλάδικα Εθνικής οδού (αλλά και στους Alice in Chains). Aπό κει και πέρα στην παραδοσιακή μουσική και στα ρεμπέτικα υπάρχει πλήθος τρόπων που χρησιμοποιούντα πάρα πολύ συχνά και με μινόρε και με ματζόρε τονικές. Κι επειδή αυτοί οι τρόποι έχουν ως πηγή και βασικό δομικό στοιχείο τους τα τετρατονικά Μακάμ, αυτοί που τους ξέρουν καλά έχουν απίστευτη ικανότητα να μεταπηδούν απ' τον ένα στον άλλο τρόπο αλλάζοντας τελείως το χρώμα και τη διάθεση από πέρασμα σε πέρασμα. 

 

[Jazzjoker]

Δε νομίζω. Σίγουρα η Φρύγια παίζει πολύ σε σκυλάδικα Εθνικής οδού

Υπερέβαλα στο ποσοστό αλλά και τα σκυλάδικα της εθνικής λαϊκή μουσική είναι, τραγουδισμένη και παιγμένη με συγκεκριμένη αισθητική. Δεν είναι του παρόντος, αλλά ο μισός Καζαντζίδης και το λαϊκό εκείνης της περιόδου για παράδειγμα, είναι phrygian. 

 

[kpeyos]

Υπερέβαλα στο ποσοστό αλλά και τα σκυλάδικα της εθνικής λαϊκή μουσική είναι, τραγουδισμένη και παιγμένη με συγκεκριμένη αισθητική. Δεν είναι του παρόντος, αλλά ο μισός Καζαντζίδης και το λαϊκό εκείνης της περιόδου για παράδειγμα, είναι phrygian. 

Γενικά η υπερχρήση της Φρύγιου οφείλεται κατά τη γνώμη μου στους Ρομά συνθέτες-εκτελεστές που το είχαν περισσότερο στην παράδοσή τους. Εξ' ου και η χρήση του στα σκυλάδικα. Τώρα το αν η μουσική των Ρομά είναι μέρος της Ελληνικής μουσικής παράδοσης είναι αντικειμενικά αμφιλεγόμενο. Άλλοι θα δουν την συνεισφορά και την ιστορία τους μέσα στη λαϊκή τέχνη και άλλοι θα το αντιμετωπίσουν ως παραφθορά της παράδοσης. 

Επίσης ό,τι έχει ημιτόνιο στη δεύτερη βαθμίδα του δεν είναι απαραίτητα Φρύγια ή Ουσάκ. Μπορεί κάλλιστα να είναι Χιτζαζ ή Χιτζαζσκιάρ, όπως είναι πάρα πολλά πολύ γνωστά κομμάτια του Καζαντζίδη.  

 

[Jazzjoker]

Γενικά η υπερχρήση της Φρύγιου οφείλεται κατά τη γνώμη μου στους Ρομά συνθέτες-εκτελεστές που το είχαν περισσότερο στην παράδοσή τους

Δεν ισχύει αυτό. Σίγουρα στην παράδοση των Ρομά ο φρύγιος είναι κυρίαρχος αλλά πολύ μεγάλοι συνθέτες του λαϊκού που ουδεμία σχέση είχαν με τσιγγάνικη παράδοση, συνέθεσαν σε φρύγιο. Π.χ. Άκης Πάνου:

 

[kpeyos]

@Jazzjoker Το θολωμένο μου μυαλό είναι αρμονική μινόρε.

 

[cos_dr]

@Jazzjoker Το θολωμένο μου μυαλό είναι αρμονική μινόρε.

Φά δίεση μινόρε.

 

[Σπινθηροβόλος γάιδαρος]

Φά δίεση μινόρε.

H 5η βαθμίδα είναι ματζόρε αντί για μινόρε οπότε είναι F# αρμονική μινόρε

 

[kpeyos]

Εδώ που τα λέμε και το "Και τί δεν κάνω" θα μπορούσε κάλλιστα να είναι φυσική μινόρε μιας που η φωνή δεν πατάει πουθενά την δεύτερη βαθμίδα με τη χαρακτηριστική αλλοίωση της Φρύγιας. Απλά γίνεται Φρύγια λόγω της αρμονίας που έχει επιλεγεί (Dm-D#) για να το κάνει πιο ενδιαφέρον αντί του (Dm-Gm) που θα μπορούσε κάλλιστα να σταθεί. 

 

[Σπινθηροβόλος γάιδαρος]

Εδώ που τα λέμε και το "Και τί δεν κάνω" θα μπορούσε κάλλιστα να είναι φυσική μινόρε μιας που η φωνή δεν πατάει πουθενά την δεύτερη βαθμίδα με τη χαρακτηριστική αλλοίωση της Φρύγιας. Απλά γίνεται Φρύγια λόγω της αρμονίας που έχει επιλεγεί (Dm-D#) για να το κάνει πιο ενδιαφέρον αντί του (Dm-Gm) που θα μπορούσε κάλλιστα να σταθεί. 

Η αρμονία δείχνει ξεκάθαρα ότι είναι Φρύγια γιατί εκτός του Eb (και όχι D#) έχει και Cm. Οι πτώσεις είναι Cm-Dm.

ΥΓ .Με μια γρήγορη αυτιά το μπουζούκι περνάει από ύφεση 2