- Μηνύματα
- 2,483
- Πόντοι
- 938
Παλαιότερα είχα αναφέρει τον οργανοποιό Ανδρέα Δέλλιο στο νήμα της αναπαλαίωσης του προσωπικού οργάνου του Γιοβάν Τσαούς, και την κατασκευή ενός πανομοιότυπου αντίγραφου αυτού.
Χθες διάβασα ότι η μοναχοκόρη του διασημότερου συνθέτη της εγγύς ανατολής Παναγιώτη Τούντα, Ιωάννα Κλάψη-Τούντα, δώρισε στον μελετητή Παναγιώτη Κουνάδη τα δύο προσωπικά μαντολίνα του συνθέτη ώστε να αποτελέσουν μέρος του αρχείου του και να διασωθούν, μαζι με μια ασημένια ταμπακιέρα ιδιοκτησίας του συνθέτη και μια σπάνια και ανέκδοτη ως τώρα φωτογραφία απο τη νεανική του ηλικία. Φαίνεται ότι ο Κουνάδης τα έδωσε στον Α.Δέλλιο για αναπαλαίωση.
Τα πολύ όμορφα αυτά μαντολίνα είναι κατασκευασμένα απο τον διάσημο Δημήτρη Μούρτζινο απο την Αίγινα, και φαίνεται οτι ειναι κατασκευασμένα πριν το 1911 (υποθέτω απο τις ετικέτες και τη διεύθυνση του εργαστηρίου του που μετακομισε κάποια στιγμή). Η εκτιμόμενη χρονολογία κατασκευής έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον που θα εξηγήσω παρακάτω
Υπενθυμιζεται ότι ο Τούντας που ήταν γόνος ευκατάστατης οικογένειας απο τη Σμύρνη, και γεννημένος το 1885, ξεκίνησε να μαθαίνει μαντολίνο στην Εστουδιαντίνα Σιδερή, γνωστή και ως "Τα Πολιτάκια" που ιδρυσε ο φαναριώτης Βασίλειος Σιδερής το 1898 μαζι με τον Αριστείδη Περιστέρη. Ο Σιδερής ήταν Κωνσταντινουπολίτης ενώ ο Περιστέρης Αθηναίος που κατοικούσε στην Πόλη. Η Εστουδιαντίνα ήταν διαρθρωμένη περίπου σαν μαντολινάτα με τραγουδιστές.
Υπάρχει μια διχογνωμία για το έτος ιδρυσης γιατι άλλες πηγές αναφέρουν οτι ιδρύθηκε το 1906. Όμως το 1906 το σχήμα εκανε την πρώτη του δημοσια εμφάνιση στο κέντρο Γράτς της Σμύρνης και αμέσως έφυγε για περιοδεια σε Ελλάδα, Βαλκάνια και Ευρώπη.
Παρακάτω η Εστουδιαντίνα σε καρτποστάλ των αρχών του 20ου αιώνα
Απο αριστερά καθιστοί εμφανίζονται οι ιδρυτές Αριστείδης Περιστέρης και διπλα του ο Βασίλης Σιδερής.
Ο Τούντας έχοντας την οικονομική δυνατότητα, έμαθε μαντολίνο, στο οποίο φαίνεται ότι ήταν αρκετά δεξιοτέχνης καθως και βιολί. Περιόδευσε με διάφορα σχήματα σε Ελλάδα, Βαλκάνια, Αίγυπτο και Αβυσσηνία αλλά και πολλές ευρωπαικές πόλεις διασκεδάζοντας τους Έλληνες της διασποράς.
Μετά την καταστροφή της Σμύρνης ήρθε πρόσφυγας στην Αθήνα όπου ξεκινησε να εργάζεται ως Μαντολινίστας μέχρι που το 1924 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του ελληνικού παραρτηματος της γερμανικής ODEON, και στο μεσοδιάστημα συνεργάστηκε με όλες τις δισκογραφικές ως συνθέτης, ενορχηστρωτής και μουσικός. Μέχρι το 1940 που υπήρξε ενεργός μουσικά (απεβίωσε το 1942) έγραψε σε δισκους 350 κομμάτια.
Οπως ανέφερα παραπάνω, ο Τούντας ήρθε στην Αθήνα το 22 αλλά τα μαντολίνα του είναι κατασκευασμένα πριν το 1911. Γνωριζουμε βέβαια ότι δεν ηταν η πρώτη φορα που ήρθε στην Αθήνα καθώς είχε έρθει για μουσικούς σκοπούς απο πιο παλιά. Ωστόσο ειναι ενδεικτικο ότι η φήμη του Μούρτζινου ως οργανοποιού είχε περάσει τα σύνορα της χώρας. Και αυτό γιατι ο Τούντας στη Σμύρνη που ήταν multicultural είχε πρόσβαση και σε Ναπολιτάνικα αλλά και άλλα ευρωπαικά όργανα.
Ο Παναγιώτης Τούντας
Για τον Αιγινιτη Μούρτζινο, πολλές είναι οι ιστορίες που αγγιζουν τα όρια του μύθου.
τα όργανα που σώζονται είναι λίγα. Ωστόσο άριστα.
Φημολογείται ότι το 1900 συμμετείχε σε μια έκθεση οργανοποιίας στο Παρίσι όπου συμμετείχε με διάφορα όργανα αλλά και ένα μαντολίνο που ήταν κατασκευασμένο απο παλισάνδρινο σκάφος/κολάτζα, εβένινη ταστιέρα, κέδρινο καπάκι, ταρταρούγα και mother of pearl στο pickguard και τα inlays και ασήμι στα κλειδιά. Εκεί λέγεται ότι έγινε ένα μεγάλο σπρώξε/τράβα με την επιτροπή που αμφισβητούσε οτι αυτο το κατασκεύασε ο Μούρτζινος, με τον ίδιο να φτάνει στα ακρα και να τους προτείνει να κατασκευάσει ένα πανομοιότυπο μπροστά τους. Τελικά η επιτροπή «χάριν λεπτότητος, όπως μη φανώσιν ως εντελώς αμφιβάλλοντες» του έδωσε το χάλκινο μετάλλιο. Ενα χρονο αργότερα ο Μούρτζινος καταμήνυσε εναν συνάδελφό του ότι τον συκοφάντησε στην εν λόγω επιτροπή. Ωστόσο ο οργανοποιός είχε αρκετά έντονη δραστηριότητα σε συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις οργανοποιίας εχοντας βραβευτεί στο Παρίσι (1889 και 1900), Αθήνα 1903, Οστένδη 1904 και Λιέγη 1905.
Κάποια στιγμή είχα βρει στο ιντερνετ μια φωτογραφια απο μπροσουρα εκεινης της Παρισινής έκθεσης του 1900 οπου απεικονιζόταν το εν λόγω μαντολίνο αλλά δε μπορώ να τη βρώ.
Δημήτριος Μούρτζινος
Μερικές φωτογραφίες του Α.Δέλλιου μετά την επισκευή των οργάνων
Χθες διάβασα ότι η μοναχοκόρη του διασημότερου συνθέτη της εγγύς ανατολής Παναγιώτη Τούντα, Ιωάννα Κλάψη-Τούντα, δώρισε στον μελετητή Παναγιώτη Κουνάδη τα δύο προσωπικά μαντολίνα του συνθέτη ώστε να αποτελέσουν μέρος του αρχείου του και να διασωθούν, μαζι με μια ασημένια ταμπακιέρα ιδιοκτησίας του συνθέτη και μια σπάνια και ανέκδοτη ως τώρα φωτογραφία απο τη νεανική του ηλικία. Φαίνεται ότι ο Κουνάδης τα έδωσε στον Α.Δέλλιο για αναπαλαίωση.
Τα πολύ όμορφα αυτά μαντολίνα είναι κατασκευασμένα απο τον διάσημο Δημήτρη Μούρτζινο απο την Αίγινα, και φαίνεται οτι ειναι κατασκευασμένα πριν το 1911 (υποθέτω απο τις ετικέτες και τη διεύθυνση του εργαστηρίου του που μετακομισε κάποια στιγμή). Η εκτιμόμενη χρονολογία κατασκευής έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον που θα εξηγήσω παρακάτω
Υπενθυμιζεται ότι ο Τούντας που ήταν γόνος ευκατάστατης οικογένειας απο τη Σμύρνη, και γεννημένος το 1885, ξεκίνησε να μαθαίνει μαντολίνο στην Εστουδιαντίνα Σιδερή, γνωστή και ως "Τα Πολιτάκια" που ιδρυσε ο φαναριώτης Βασίλειος Σιδερής το 1898 μαζι με τον Αριστείδη Περιστέρη. Ο Σιδερής ήταν Κωνσταντινουπολίτης ενώ ο Περιστέρης Αθηναίος που κατοικούσε στην Πόλη. Η Εστουδιαντίνα ήταν διαρθρωμένη περίπου σαν μαντολινάτα με τραγουδιστές.
Υπάρχει μια διχογνωμία για το έτος ιδρυσης γιατι άλλες πηγές αναφέρουν οτι ιδρύθηκε το 1906. Όμως το 1906 το σχήμα εκανε την πρώτη του δημοσια εμφάνιση στο κέντρο Γράτς της Σμύρνης και αμέσως έφυγε για περιοδεια σε Ελλάδα, Βαλκάνια και Ευρώπη.
Παρακάτω η Εστουδιαντίνα σε καρτποστάλ των αρχών του 20ου αιώνα
Απο αριστερά καθιστοί εμφανίζονται οι ιδρυτές Αριστείδης Περιστέρης και διπλα του ο Βασίλης Σιδερής.
Ο Τούντας έχοντας την οικονομική δυνατότητα, έμαθε μαντολίνο, στο οποίο φαίνεται ότι ήταν αρκετά δεξιοτέχνης καθως και βιολί. Περιόδευσε με διάφορα σχήματα σε Ελλάδα, Βαλκάνια, Αίγυπτο και Αβυσσηνία αλλά και πολλές ευρωπαικές πόλεις διασκεδάζοντας τους Έλληνες της διασποράς.
Μετά την καταστροφή της Σμύρνης ήρθε πρόσφυγας στην Αθήνα όπου ξεκινησε να εργάζεται ως Μαντολινίστας μέχρι που το 1924 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του ελληνικού παραρτηματος της γερμανικής ODEON, και στο μεσοδιάστημα συνεργάστηκε με όλες τις δισκογραφικές ως συνθέτης, ενορχηστρωτής και μουσικός. Μέχρι το 1940 που υπήρξε ενεργός μουσικά (απεβίωσε το 1942) έγραψε σε δισκους 350 κομμάτια.
Οπως ανέφερα παραπάνω, ο Τούντας ήρθε στην Αθήνα το 22 αλλά τα μαντολίνα του είναι κατασκευασμένα πριν το 1911. Γνωριζουμε βέβαια ότι δεν ηταν η πρώτη φορα που ήρθε στην Αθήνα καθώς είχε έρθει για μουσικούς σκοπούς απο πιο παλιά. Ωστόσο ειναι ενδεικτικο ότι η φήμη του Μούρτζινου ως οργανοποιού είχε περάσει τα σύνορα της χώρας. Και αυτό γιατι ο Τούντας στη Σμύρνη που ήταν multicultural είχε πρόσβαση και σε Ναπολιτάνικα αλλά και άλλα ευρωπαικά όργανα.
Ο Παναγιώτης Τούντας
Για τον Αιγινιτη Μούρτζινο, πολλές είναι οι ιστορίες που αγγιζουν τα όρια του μύθου.
τα όργανα που σώζονται είναι λίγα. Ωστόσο άριστα.
Φημολογείται ότι το 1900 συμμετείχε σε μια έκθεση οργανοποιίας στο Παρίσι όπου συμμετείχε με διάφορα όργανα αλλά και ένα μαντολίνο που ήταν κατασκευασμένο απο παλισάνδρινο σκάφος/κολάτζα, εβένινη ταστιέρα, κέδρινο καπάκι, ταρταρούγα και mother of pearl στο pickguard και τα inlays και ασήμι στα κλειδιά. Εκεί λέγεται ότι έγινε ένα μεγάλο σπρώξε/τράβα με την επιτροπή που αμφισβητούσε οτι αυτο το κατασκεύασε ο Μούρτζινος, με τον ίδιο να φτάνει στα ακρα και να τους προτείνει να κατασκευάσει ένα πανομοιότυπο μπροστά τους. Τελικά η επιτροπή «χάριν λεπτότητος, όπως μη φανώσιν ως εντελώς αμφιβάλλοντες» του έδωσε το χάλκινο μετάλλιο. Ενα χρονο αργότερα ο Μούρτζινος καταμήνυσε εναν συνάδελφό του ότι τον συκοφάντησε στην εν λόγω επιτροπή. Ωστόσο ο οργανοποιός είχε αρκετά έντονη δραστηριότητα σε συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις οργανοποιίας εχοντας βραβευτεί στο Παρίσι (1889 και 1900), Αθήνα 1903, Οστένδη 1904 και Λιέγη 1905.
Κάποια στιγμή είχα βρει στο ιντερνετ μια φωτογραφια απο μπροσουρα εκεινης της Παρισινής έκθεσης του 1900 οπου απεικονιζόταν το εν λόγω μαντολίνο αλλά δε μπορώ να τη βρώ.
Δημήτριος Μούρτζινος
Μερικές φωτογραφίες του Α.Δέλλιου μετά την επισκευή των οργάνων
Last edited:
