Τα διαστήματα είναι λόγοι συχνοτήτων, κοινώς «συχνότητα Α» : «συχνότητα Β». Στο σύστημα φυσικών αρμονικών τα διαστήματα είναι:
- Οκτάβα: 2:1
- Πέμπτη: 3:2
- Τέταρτη: 4:3
- 3η Μεγάλη: 5:4
κ.ο.κ.
Για όποιον ενδιαφέρεται, ο Hindemith στο «Σύστημα μουσικής σύνθεσης - θεωρητικό μέρος» έχει φτιάξει όλη τη χρωματική από αρμονικές, είναι ενδιαφέρον.
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά κουρδίσματα, όπως το ανωτέρω, το stretched κούρδισμα με τις διαδοχικές 5ες (που δε σέβεται την οκτάβα!) το «καλά» συγκερασμένο, το ισοσυγκερασμένο (άσχετο από το καλά συγκερασμένο, είναι ένα από τα πιο στάνταρ σήμερα, τουλάχιστον στα πληκτροφόρα, κιθάρες κτλ.) κτλ. Το τελευταίο, καμία σχέση με αρμονικές:
- Παίρνει για θεμελιώδες διάστημα αναφοράς την οκτάβα, λόγος 2:1.
- Το κάθε ημιτόνιο είναι ακριβώς ίσο με κάθε άλλο.
- 12 ημιτόνια στη σειρά κάνουν ακριβώς μία οκτάβα.
Αν 0,1,...,12 οι 12 νότες της οκτάβας, και f(x) η συχνότητα της νότας x, τότε:
ημιτόνιο = f(x+1)/f(x)
κοινώς, ημιτόνιο είναι ο λόγος συχνοτήτων δύο γειτονικών νοτών από τις 12 της οκτάβας. Και μετά έχουμε:
Τόνος = f(x+2)/f(x),
κοινώς, τόνος είναι ο λόγος συχνοτήτων δύο νοτών με μία παρεμβαλλόμενη νότα ανάμεσά τους. Τότε όμως:
Τόνος= f(x+2)/f(x) = f(x+2)/f(x+1) X f(x+1)/f(x) = ημιτόνιο Χ ημιτόνιο = ημιτόνιο^2
όπου «X» είναι το γνωστό «επί» και ^2 είναι «εις τη δευτέρα» .
Όμοια, ο λόγος συχνοτήτων δύο νοτών που απέχουν ν ημιτόνια είναι ακριβώς «ημιτόνιο^ν». Φυσικά, το ημιτόνιο ακόμη δεν το ξέρουμε. Όμως:
Οκτάβα = 12 ημιτόνια = «ημιτόνιο»^12, αλλά
Οκτάβα = 2:1 = 2 ως λόγος συχνοτήτων.
Άρα:
ημιτόνιο^12 = 2, και άρα ημιτόνιο = 2^(1/12), αλλιώς 12τη ρίζα του 2. Προφανώς άρρητος, με άπειρα μη επαναλαμβανόμενα δεκαδικά, ουδεμία απολύτως σχέση με αρμονικές.
Μία καλή προσέγγιση: 1.0594630943592952645618252949463417...
Όλα τα διαστήματα ν ημιτονίων είναι το παραπάνω εις τη ν, και στη δωδέκατη είναι ακριβώς η οκτάβα, ίσο με 2 - όχι στην προσέγγισή του, αλλά με τα άπειρα ψηφία του.
Είναι προφανές ότι αυτό με το 415 είναι το γνωστό τρανσπόρτο Μπαρόκ και είναι ως Λα αναφοράς περίπου ένα ημιτόνιο κάτω. Δε χρειάζονται φιλοσοφίες. Απλώς ο ακκομπανιατέρ κατεβάζει ένα ημιτόνιο κάτω τα πάντα εφόσον παίζει σε όργανο 440 και με λίγο αυτάκι εκ μέρους του σολίστα για το ακριβές του κουρδίσματος θα είναι όλα εντάξει. Βεβαίως το να τα κατεβάσει με τη μία όλα κάτω ένα ημιτόνιο είναι λιγουλάκι θέμα.
Για τα περισσότερα live προσωπικά προτιμώ 442Hz, είναι πιο λαμπερός ο ήχος.
Υπάρχουν όργανα που παίζουν τις νότες τους με φυσικές αρμονικές, όπως. π.χ. η τρομπέτα, άλλα που αυξομειώνουν το μήκος του ηχητικού σωλήνα οπότε μπορούν να παίξουν σε όποια συχνότητα θέλουν, όπως π.χ. το τρομπόνι, και τα κουρδισμένα όργανα βάσει συνδυασμού μήκους σωλήνα και αρμονικών, όπως τα περισσότερα.
Κανονικά οι κιθάρες θα πρέπει να έχουν σταθερό λόγο στην τοποθέτηση των τάστων, και αυτός να είναι όσο κοντά γίνεται στο ημιτόνιο που είδαμε παραπάνω.
Το να κουρδίσεις με αρμονικές είναι οκ για συναυλιούλες, αλλά για κανονικές καταστάσεις, και εφόσον παίζει κανείς με πιάνα κτλ, καλό είναι να χρησιμοποιείται κουρδιστήρι, καθώς τα keys τις περισσότερες φορές είναι ισοσυγκερασμένα, και οι αρμονικές θα είναι πάντα λίγο off. Λίγο μεν, αλλά off δε.
Αυτά προς το παρόν...