Επεξεργασία φωνής...

[alexx decode]

Βασικά δεν ξέρω αν έχει τεθεί επί τάπητος το θέμα αυτό (έχω διαβάσει σχετικά κάποια πράγματα στο forum, αλλά έχω ακόμα ασαφή εικόνα)...

Πως επεξεργαζόμαστε τη φωνή και τα φωνητικά σε μία μίξη;

Είναι λίγο gray area για μένα το θέμα αυτό. Πιστεύω πως τα βασικά θέματα τα γνωρίζω, αλλά ποια στην ουσία είναι τα tricks που χρησιμοποιούν οι παραγωγοί για να ακούγονται οι φωνές πεντακάθαρες, γεμάτες, on front; Με ποια FX μπορείς να παίξεις και ποιες τεχνικές υπάρχουν;

Παραθέτω τι κάνω ως τώρα κι αν κάποιος θεωρεί ότι κάνω κάτι λάθος ή έχει πρόσθετες ιδέες, please reply...

1. Ελέγχω αρχικά να γραφεί η φωνή με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες (μικρόφωνο, θόρυβος, ένταση εγγραφής κλπ.)

2. Γράφω τη φωνή στο Cubase SX με compressor τον RComp των Waves, έτσι ώστε να μην έχω μεγάλες αποκλίσεις στην ένταση, προσέχοντας να μην χαθούν τα στοιχεία της ερμηνείας, ο αέρας, οι αναπνοές κλπ.

3. Αφού ξεκαθαρίσω τα εκάστοτε takes και κάνω κολάζ με τα καλύτερα parts τα ενώνω σε ένα audio κανάλι με το auto-crossfade να είναι στο on.

4. Για την τονική ορθότητα (κοινώς τις φαλτσαδούρες) χρησιμοποιώ το Antares Autotune και διορθώνω επιτόπου τις όποιες τονικές αποκλίσεις, προσέχοντας να μην "ακούγονται" οι διορθώσεις (slow correction). Κάποιες φορές σαν εφφέ μπορεί να βάλω fast correction για να έχω κάποιες ρομποτικές χροιές αν το κομμάτι το απαιτεί (αν και είναι overused αυτό σαν εφφέ...)

5. Τώρα στην μίξη. Μιξάρω συνήθως τη φωνή μία φορά αμέσως μετά το drum section και το μπάσσο και κάνω μετά σχετικές διορθώσεις όταν έχω τελειώσει και με τα υπόλοιπα όργανα.

6. Κάνω panning στο κέντρο για την κύρια φωνή.

7. Από EQ βρίσκω την συχνοτική περιοχή της φωνής και προσπαθώ να κατεβάσω με λεπτό Q όποιον άλλο ήχο κάνει overlap σε εκείνη την περιοχή. Ή εναλλακτικά, μεταφέρω συχνοτικά τον άλλο ήχο λίγο πιο αριστερά ή δεξιά ώστε να "καθαρίσω" την περιοχή της φωνής ... Στις δεύτερες φωνές μπορεί να χρησιμοποιήσω και πιο ακραίο EQing σαν εφφέ.

8. Και τώρα τα δύσκολα. Ποια εφφέ να βάλω; Μουμπλε, μούμπλε... Reverb. Τόσο ώστε να μου γλυκαίνει τον ήχο, αλλά να μην αφήνει ουρές (να μην ακούγεται). Πέρασε η εποχή που όσο πιο "από το τούνελ" ακουγόταν, τόσο πιο ωραία ήταν... Αλλά ποιο reverb; Και τι ρυθμίσεις να έχει το Reverb; Ένα κολπάκι για να ακούγονται καλύτερα οι στίχοι είναι να προστεθούν early reflections ή pre-delay πριν το actual reverbation. Στα δεύτερα φωνητικά βάζω ίσως περισσότερο reverb για να δώσω την αίσθηση ότι ακούγονται από πιο μακριά.

9. Εναλλακτικά, μπορεί αντί για reverb να χρησιμοποιήσω Delay. Ένα γρήγορο delay μπορεί να μου δώσει ένα chorus effect, και να προσθέσει όγκο στα φωνητικά. Ένα λίγο πιο αργό delay "γλυκαίνει" τον ήχο της φωνής και αφήνει και όμορφες ουρές για πιο αιθέρια φωνητικά. Όταν βάζω delay συνήθως δεν βάζω reverb. Δεν ξέρω αν είναι σωστό...

10. To Chorus επίσης μπορεί να δώσει την αίσθηση του όγκου στις φωνές.

Αλλά ποιο chorus και με τι ρυθμίσεις; Στηρίζομαι μόνο στο αυτί....

11. Μετά τίθεται το άλλο δύσκολο θέμα. Harmonics. Ή αλλιώς πως να κάνεις τη φωνή γεμάτη (και γ***τη)... Ένας παραγωγός μου έλεγε κάποτε πως αυτή η φωνή που ακους δεν είναι μία... είναι 8 φωνές η μία πάνω στην άλλη. Ναι, ΟΚ. Αργότερα έμαθα την ύπαρξη του Harmonizer. Αλλά μέχρι τώρα δεν έχω πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ένα trick είναι να πάρεις ένα δεύτερο take της φωνής να τρέχει παράλληλα με διαφορετικές ρυθμίσεις στο EQ και διαφορετικά FX (πχ. να βάλεις reverb στο ένα και chorus στο άλλο). Μιξάρεις χαμηλά το δεύτερο take και voila! Έχεις τη φωνή λίγο πιο γεμάτη. Το Harmonizer κάνει το ίδιο πράγμα αλλά παίζει και με το pitch των φωνών ή κάνω λάθος; Μπορείς δηλ. να προσθέσεις αρμονικές της φωνής μια οκτάβα χαμηλότερα ή ψηλότερα, τρίτες, πέμπτες κλπ. Πρέπει να το ψάξω περισσότερο...

12. Εδω συνήθως παίζω με διάφορα FX για να δω τι κάνουν... Κι αν σου κάτσει;

13. Μετά πάλι compression (αν χρειάζεται μετά από όλα αυτά τα εφφέ...) Συνήθως κάνω tests αφαιρώντας τα plugins για να δω πως ήταν η φωνή και πως έγινε και προσπαθώ να καταλάβω αν έχω κάνει overuse κάποιου εφφέ. Επίσης την τσεκάρω σε σχέση με τα υπόλοιπα όργανα για να δω αν "καθόταν" καλύτερα πριν την προσθήκη κάποιων εφφέ ή όχι.

14. Στο τέλος κάνω Save για 100στή φορά σε ξεχωριστό file και τα κλείνω όλα! Βάζω το αγαπημένο μου CD και ακούω τις φωνές πως είναι εκεί μιξαρισμένες και πως ακούγονται... και μετά παθαίνω πολλαπλά complex κατωτερότητας!!!!

ΟΚ. Δεν έχω μικρόφωνο Neuman, δεν έχω hardware προενισχυτες ή compressors του ενός εκκατομυρίου ευρώ, και ίσως ένα μεγάλο μέρος των διαφορών να βρίσκεται εκεί. Αλλά προφανώς ακούω πολύ ωραίες ιδέες ως προς την επεξεργασία του ήχου που πιστεύω πως οφείλονται σε κάποια tricks που δεν γνωρίζω...

Όποιος δεν βαρεθεί να διαβάσει το παραπάνω κατεβατό και έχει όρεξη να μοιραστεί τις γνώσεις του, ας δώσει ό, τι προαιρείται... :roll:

 

[cos_dr]

Το θέμα αυτό είναι αρκετά ενδιαφέρον και πολυδιάστατο.

Τα περισσότερα βήματα που ανέφερες στην φωνητική επεξεργασία φίλε alexx decode ταυτίζονται και με τα δικά μου μέχρι στιγμής συμπεράσματα και χάρηκα που είδα άλλον ένα συντροφο να ακολουθεί αυτό το δρόμο.

Ιδιαίτερα με την θέση της φωνής και την "φασματική¨της ανάδειξη και την χρησιμοποίηση του chorus και του compression.

Περιμένω και εγώ μαζί σου με αγωνία τις αποψεις των πιο ειδικών για να δούμε αν είμαστε σε καλό δρόμο και τεχνικά, γιατι εγώ ηχητικά είμαι ευχαριστημένος απο τις τελευταίες μου απόπειρες στην μίξη φωνής, (μετά από πολύ πολύ πολύ καιρό πατέντας - πειραματισμού). :lol: Ο θεός ξέρει μόνο άν δουλεύω σωστά :roll:

 

[Superfunk]

Συμφωνώ στα περισσότερα από τα παραπάνω.

Τα τελευταία χρόνια έχω ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ εντελώς το reverb και χρησιμοποιώ ΜΟΝΟ delay.

ετσι αποφεύγω το φαινόμενο "σπηλαια του Δηρού" :lol: και επίσης κρατώντας χαμηλά το delay mix και αυξάνοντας το time & το feedback καταφέρνω να "βγαίνει" καθαρά & γλυκά η φωνή ,χωρίς να είναι πολύ μπροστά.

Xρησιμοποιώ πολύ ένα αρχαίο αναλογικο delay ΥΑΜΑΗΑ Ε1010 που κάνει θαύματα,πολλά plu ins όμως είναι εξίσου καλά.

δοκίμασε το με settings από 200ms -500ms,αρκετό feedback & mix 30% περίπου.

ΒΕΒΑΙΑ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΞΕΚΙΝΑΝΕ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΜΙΚΡΟΦΩΝΟ,ΤΟΝ ΚΑΛΟ ΠΡΟΕΝΙΣΧΥΤΗ & ΚΟΜΠΡΕΣΣΟΡΑ (και βέβαια τη σωστή χρήση τους).

Την καλυτερη φωνή την έχω βγάλει στο στούντιο Action με ένα Vintage AKG TUBE C24 (σε mono setting) μέσα από έναν ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ προενισχυτή NEVE του 1973 (τον είχε ¨ξεχάσει" κάποιος και τον "δανείστικα" :wink: ) και ένα tube compressor της ΜΑΝLΕΥ... και ηχογράφηση μίξη σε 2'' Οtari και 1/2" Studer .

AX ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΜΕΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΓΟΝΤΑΣ ΤΑ ΝΑ ΚΛΑΙΣ

Πίσω στην "κομπιούτα" τώρα... :lol:

 

[Heartcore]

Η δικιά μου εμπειρία με τα φωνητικά είναι εντελώς παράξενη.

Από τη μια δεν πάω τους περισσότερους τραγουδιστές μια καθώς γεννιούνται με τη φωνή και λίγοι από αυτούς την αξιοποιούν. Από την άλλη δεν μπορω να βρω και κανέναν εδώ που είμαι προς το παρόν (καλά όχι ότι σκοτώθηκα να ψάχνω και όλας) Πρόσφατα με 2 που πήγα να δοκιμάσω ήταν άστα να πάνε.

Χώρια ότι μάλιασε η γλώσσα να τους εξηγώ τι θέλω και να ακούμε το κομμάτι μέτρο by μέτρο και να τους αναλύω. Για το γράψιμο τους έβγαλα στο διάδρομο έξω από το δωμάτιο, και ο καθένας τραγουδούσε στο στυλ των βλαχορόκ ποπ λες και ήταν με μια κιθάρα στη παραλία και τραγουδούσαν 2 συγχορδίες. Εκεί βέβαια ανακάλυψα ότι ενώ είχαν καλές φωνές 1ον δεν ταιριάζανε με το στυλ της μουσικής μου ή με γράφαν στα @@ τους, 2ον ενώ πιάναν σωστά το tempo κτλ λόγω ότι συνηθισμένοι σε άλλα style μέχρι και οι ανάσες τους ήταν λάθος 3ον αν ο άλλος είναι ψώνιο χέστηκε και όλας και θα σου πει ότι εγώ σωστά τραγούδησα εσύ δεν τα έγραψες καλά.

Αν και το καταλαβαίνω ότι δεν μπορείς να βάλεις κάποιον απλά να τραγουδησει κάτι το οποίο δεν είναι δικό του.

Λόγω του χώρου του οποίου γράφω και των ηχείων που έχω, έχω δοκιμάσει πολούς πειραματισμούς. Συνήθως πέρνω το πάπλωμα μου και το στερεωνω σε 2 καρέκλες και μπαίνω από κατω σχεδόν αφού είδα ότι μέσα στη ντουλάπα δε βολεύομαι. Έχω 2 ηχειάκια της πλάκας που παιδεύομαι να κάνω δουλειά από αυτά αλλά τι να κάνεις. Εγώ με τη φωνή μου αν πιάσω 3-4 νότες ευχαριστημένος είμαι. Είμαι λίγο παράφωνος αλλά έχω βαθειά και μπάσα φωνή που μπορώ να τη χρησιμοποιήσω σαν οδηγό και να ακούω τα κομμάτια μου με φωνητικά για να παίρνω μια γενική εικόνα για τη δομή των συνθέσεων μου.

Εγώ περνάω στην αρχή τα φωνητικά από ένα compressor όπως περιέγραψες και βασίζομαι στο αυτί για πιάσω τις σωστές ρυ8μίσεις, έπειτα χαμηλώνω λίγο το thesh.ώστε να κατεβάσω λίγο το gain για να αφησω χώρο για effects καθώς χρησιμοποιώ αρκετά για να φτάσω τη φωνή μου εκεί που θέλω. Επίσης χρησιμοποιώ από το cubase τη cycled recording μέθοδο, που μου επιτρέπει να τραγουδάω πάνω από μια loopa, και στην αρχή της loopas το cubase δημιουργεί ξεχωριστό track για κάθε take ώστε μετά επιλέγω αυτό που με ικανοποιεί περισσότερο και προχοράω παρακάτω.

Για τη φωνή μου χρησιμοποιώ ένα απλό reverb πολύ διακριτικά και ρυθμίζω το predelay μεταξύ 60 και 100m.

Επίσης για να ζεστάνω λίγο τη φωνή τη περνάω ένα tube emulation και καλά plug-in. Καθώς ηχογραφώ χρησιμοποιώ equalizer αν και δεν συνιστάται από ότι ξερω, αλλά το κάνω για να δώσω μια καλή τονικότητα από την αρχη στη φωνή μου. Βέβαια στη μίξη απλά διορθώνω κάποια μέρη αλλά δεν κάνω τραγικές αλλαγές.

Αν και κάνω monitoring με τα εφέ σε real time, μερικές φορές πατάω και το direct monitoring πάνω στη κάρτα για να ακούσω ξερά τα φωνητικά και να συγκρίνω.

Δεν έχω χρησιμοποιήσει pitch corrections programs ακόμα και δεν έχω ιδέα τι παίζει. Επίσης το παράξενο είναι ότι εμένα η φωνή μου δε μου αρέσει να την ακούω, όμως μέσα από τον υπολογιστή είναι λες και ακούω άλλον άνθρωπο, αυτό δε μπορώ να το καταλάβω.

Όπως είπα βασίζομαι σε υποτυπώδη εξοπλισμό και απλά και μόνο να γράψω κάποια φωνητικά σαν οδηγό για τα κομμάτια μου μπας και κάνω κανα demo. Από ότι θυμάμαι εσείς έχετε πολύ καλό τραγουδιστή και προφανώς εστιάζεις στο πως να αναδείξεις τα φωνητικά μέσα στο κομμάτι σε αντίθεση με εμένα που προσπαθώ απλά να τα κάνω να ακούγονται ok.

Θα ήθελα να δω και άλλες απόψεις περί του θέματος καθώς με ενδιαφέρει να μάθω μερικά πραγματάκια