Δρόμοι παραδοσιακής και λαικής μουσικής σε συγκερασμένα όργανα

[Shelter]

Με αφορμή παρεμφερές νήμα του @Jazzjoker που αναφερόταν στα modes της ματζόρε κλίμακας και επιθυμίας που εκφράστηκε απο τον @kpeyos, παίρνω το θάρρος να ξεκινήσω αυτό το νήμα πιο πολύ σαν θέμα ανταλλαγής απόψεων και επ ουδενί σαν ειδικός, καθώς οι γνώσεις μου στο θέμα είναι εμπειρικές από όλα τα παιξίματα που έχω κάνει όλα αυτά τα χρόνια και όχι θεωρητικές (βυζαντινή μουσική κλπ).

Θα επιχειρήσω να παραθέσω ηχητικά αποσπάσματα από κάποιους από τους λαϊκούς/παραδοσιακούς δρόμους σε ανιούσα και κατιούσα και για να βοηθήσω θα παραθέσω και παραδείγματα από κομμάτια που είναι γραμμένα σε αυτό το δρόμο. Προσωπικά όταν έφερνα στο μυαλό μου το κομμάτι και το θέμα του, θυμόμουν το δρόμο και τον αναγνώριζα ακουστικά.

Παίζοντας σε κιθάρα, και απευθυνόμενος κυρίως στον κιθαρίστα (αλλά όχι μόνο) έχω ανάγει όλα τα παραδείγματα σε τονικό κέντρο C. Επίσης σκόπιμα έχω αφήσει εκτός αρμονική και μελωδική μινόρε όπως και καθαρό ματζόρε καθώς θεωρώ ότι είναι γνωστές κλίμακες απο τη δυτική μουσική παρά το ότι χρησιμοποιούνται εκτενώς και στη λαική παράδοση μας, καθώς και συνδυασμούς δρόμων που παίζουν συχνά στο ρεπερτόριο (ειδικότερα δε κάποιοι δρόμοι απο μονοι τους είναι συνδυασμοί άλλων).

Δεκτή πιθανή διόρθωση όπως και οποιαδήποτε πιθανή συμπλήρωση από άλλο δρόμο καθώς δεν είναι όλα εδώ. Αλλά είναι μια αρχή.

Ελπίζω αυτό το νήμα να γίνει αφορμή για μια γόνιμη συζήτηση.

1) Ράστ

rast 2.mp3
(Είναι μεγάλος ο καημός, Όλα είναι ένα ψέμα, Συννεφιασμένη Κυριακή)

2) Πειραιώτικος

peiraiotikos 2.mp3
(Παραπονιάρικό μου, Το Χάρο τον αντάμωσαν, Ήθελα να σε αντάμωνα)

3) Χιτζάζ

hijaz.mp3
(Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι, Παλιατζής, Δραπετσώνα)

4) Χιτζασκιάρ

hitzaskiar.mp3
(Μάγια μου κανες κυρά μου, Όταν μπουκάρω στον τεκέ)

5) Χουζάμ

Chuzam.mp3
(Κατω στα λεμονάδικα, Τα πήρες όλα, Απορώ)

6) Ταμπαχανιώτικος

ταμπαχανιωτικος.mp3
(Μανές ταμπαχανιώτικος)

7) Ουσάκ

ουσακ.mp3
(Αν κάνω άτακτη ζωή, Βάλε με στην αγκαλιά σου, άστρα μη με μαλώνετε)

8) Νιαβέντ

νιαβεντ.mp3
(Με σκότωσε γιατί την αγαπούσα, Πινω και μεθώ, Το άγαλμα)

9) Νικρίζ/Σουζινάκ

nikriz.mp3
(Απάνω σε ψηλή ραχούλα, έμαθα πως εισαι μάγκας)

10) Σαμπάχ

sabah.mp3
(Πότε βούδας ποτε κούδας, Γιατί καλέ γειτόνισσα, το βουνό)

11) Κιουρντί (Γκιουρντί)/Καρσιγάρ (καρτσιγάρ)

karcigar-kurdi.mp3
(Τι σε μέλλει εσένανε, Το μπαγλαμαδάκι σπάσε)

 

[Giorgos rockstep]

Ευχαριστώ πολύ!πολλές ιδέες για μελέτη!

 

[kpeyos]

Ευχαριστώ κι εγώ, θα επανέλθω μετά την κατάλληλη μελέτη με απορίες. Με ενδιαφέρουν πολύ και οι αρμονίες, κυρίως η χρήση των ελατωμμένων κλιμάκων και συγχορδιών (ντιμινουϊτες) σε αυτά τα είδη.

 

 

[mpamps]

Μπράβο @Shelter!

Το μόνο που θα προσέθετα για να είναι πιο ολοκληρωμένο το post,  είναι τα διαστήματα για κάθε ένα δρόμο. Αν έχει ανοδικό και καθοδικό και τα 2. Σίγουρα μπορεί να τα βρει κάποιος με ένα Google search, αλλά θα ήταν ωραίο να είναι μαζεμένα σε ένα post.

Παράδειγμα:

1) Ραστ

Ανοδική: 1 2 3 4 5 6 7

Καθοδική: 1 2 3 4 5 6 b7

2) Πειραιώτικος

1 b2 3 #4 5 b6 7

κλπ

 

[Shelter]

@mpampsΕυχαριστώ,

Σήμερα σκεφτόμουν να τους γράψω απο ντο και σε παρτιτούρα για να υπάρχει και οπτική επαφή, για όσους διαβάζουν αλλά και ηχητική. Αυτό που παραθέτεις εσύ ειναι και αυτό πολύ χρήσιμο καθώς οπως λες κάποιοι δρόμοι διαφέρουν απο άλλους ελάχιστα. Δηλαδή ο Ραστ π.χ είναι καθαρο ματζόρε στην ανιούσα και έχει μονο μια υφεση στην κατιούσα. 

Σιγα σιγα θα τα μαζέψω και θα τα βάλω ωστε να υπάρχουν συγκεντρωμενα σε ένα μέρος.

 

[Μανώλης Χναράκης]

@Shelter Μιάς και θα μπείς σε αυτή τη διαδικασία, καλό θα ήταν εκτός από την παρτιτούρα ή/καί πληκτρολόγιο να χωριστούν σε οικογένειες. Δηλαδή μόνες τους οι ματζόρε και μόνες τους οι μινόρε. Επίσης καλό θα ήταν να υπάρχει παραπομπή στις αρχαίες Ελληνικές κλίμακες (Ionian - Dorian - κλπ). Ειδικά δε εάν πρόκειται να αναφερθείς στις λαϊκές κλίμακες.

 

[Shelter]

@Shelter Μιάς και θα μπείς σε αυτή τη διαδικασία, καλό θα ήταν εκτός από την παρτιτούρα ή/καί πληκτρολόγιο να χωριστούν σε οικογένειες. Δηλαδή μόνες τους οι ματζόρε και μόνες τους οι μινόρε. Επίσης καλό θα ήταν να υπάρχει παραπομπή στις αρχαίες Ελληνικές κλίμακες (Ionian - Dorian - κλπ). Ειδικά δε εάν πρόκειται να αναφερθείς στις λαϊκές κλίμακες.

Μανώλη τη διαίρεση σε οικογένειες και την καταγραφή θα την κάνω. Για το τελευταίο με πιάνεις αδιάβαστο μάλλον.

Εγώ ξέρω ότι γνωρίζουμε θεωρητικά μεν ότι οι αρχαίοι έπαιζαν και κούρδιζαν τροπικά, και γνωρίζουμε τις ονομασίες των δρόμων, αλλά δεν ξέρουμε τι ακριβώς ήταν, με εξαίρεση τον επιτάφιο του Σείκιλου. Από εκεί και ύστερα υπάρχουν θεωρίες ότι οι τρόποι πέρασαν στην αραβική μουσική και πάει λέγοντας αλλά στη δυτική μουσική τα modes τα ξέρουμε από το γρηγοριανό μέλος. (Υπάρχει κανας μουσικολόγος εδώ)?

Δεν ξέρω λοιπόν κατά πόσο αυτά που έχουμε για modes είναι αυτά που έπαιζαν οι αρχαίοι. Εκτός εάν έχω ελλειπή πληροφόρηση γιατι την τελευταία φορά που τα διάβασα ήταν στην ιστορία του Karl Nef και ήταν πριν πολλά χρόνια.

 

[Shelter]

Λοιπόν πάμε άλλη μια,

Μείζονες τρόποι:

1) ΡΑΣΤ



2)ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΟΣ



3) ΧΙΤΖΑΖ



4) ΧΙΤΖΑΣΚΙΑΡ



5) ΧΟΥΖΑΜ



6) ΤΑΜΠΑΧΑΝΙΩΤΙΚΟΣ



ΕΛΑΣΣΟΝΕΣ ΤΡΟΠΟΙ:

7) ΟΥΣΑΚ



8) ΝΙΑΒΕΝΤ



9) ΝΙΚΡΙΖ



10) ΣΑΜΠΑΧ



11) ΚΙΟΥΡΝΤΙ/ΚΑΡΣΙΓΑΡ

 

[Shelter]

Επίσης disclaimer:

Γενικά αυτά είναι περίπου τα μακάμια που συνήθως παίζουν στην ελληνική μουσική, μαζί με ματζόρε ολα τα στυλ μινορε (φυσική, αρμονική, μελωδική) και κάποιους συνδυασμούς αυτών.

Οι Τούρκοι χρησιμοποιούν περισσότερα και οι Άραβες ακόμα πιο πολλά. Τα μακάμια κανονικά ξεκινάνε απο συνδυασμούς 3,4 και 5 φθόγγων (τρίχορδα, τετράχορδα και πεντάχορδα), που σε διάφορους συνδυασμούς μεταξύ τους μας δίνουν καμια 70ρια δρόμους. Φυσικά δεν τους γνωρίζω όλους και φυσικά εδώ στην Ελλάδα δεν έχουμε μουσικές που να τα ενσωματώνουν όλα. Επίσης όλα αυτά ακούγονται διαφορετικά σε ασυγκέραστα όργανα καθώς μερικά έχουν μικροτονικές αλλοιώσεις που δεν αποτυπώνονται ακριβώς σε συγκερασμένα όργανα όπως αυτά που συνήθως παίζουμε εδώ (και σίγουρα εγώ).

 

[Μανώλης Χναράκης]

@Shelter Δεν πειράζει. Αυτά που μπορείς και είσαι σίγουρος.

Θα κάνεις παραπομπές σε αυτά που παίζουμε στην Ελλάδα και φυσικά χωρίς μικροκουρδίσματα / τεταρτημόρια.