Κατ'αρχάς θα πρέπει να καταλάβουμε ότι η διαφορά φάσης είναι η χρονική διαφορά με την οποία φτάνει ένα ηχητικό σήμα σε 2 διαφορετικά σημεία στον χώρο (στην περίπτωση μας μικρόφωνα) ή ακόμη και η χρονική διαφορά με την οποία φθάνουν σε ένα σημείο στον χώρο το αρχικό ηχητικό σήμα και οι ανακλάσεις του.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως είτε στην περίπτωση μιας ηχητικής πηγής και πολλαπλών αποδεκτών, είτε στην περίπτωση των πρώτων ανακλάσεων ΠΑΝΤΑ υπάρχουν διαφορές στην φάση, εκτός από εργαστηριακές συνθήκες (ανηχοικοί θάλαμοι, απόσταση ανάμεσα στα μικρόφωνα μετρημένη με ακρίβεια χιλιοστού κλπ κλπ).
Το ζήτημα είναι πότε αυτές οι διαφορές φάσης είναι πρόβλημα και προκαλούν έυκολα ακουστά αρνητικά αποτελέσματα.
Το πιο ακραίο πρόβλημα δηλαδή η πλήρης ακύρωση (phase cancelation) είναι μια πολύ ακραία περίπτωση και ουσιαστικά προυποθέτει τα 2 μικρόφωνα να λαμβάνουν το ίδιο ακριβώς σήμα, στην ακριβώς ίδια ένταση υπό την ίδια ακριβώς γωνία, με το ίδιο ακριβώς συχνοτικό περιεχόμενο αλλά με αντίστροφη πολικότητα στην έξοδο τους.....ουσιαστικά δηλαδή να καταγράφουν το ηχητικό κύμα από τις ακριβώς αντίστροφες θέσεις.
Κάτι τέτοιο φυσικά είναι σχεδόν αδύνατο να συμβεί στην πραγματικότητα, τουλάχιστον όχι με την μορφή της πλήρους ακύρωσης. Παρ'όλα αυτά υπάρχουν περιπτώσεις που πλησιάζουν αρκετά κοντά όπως πχ ένα snare drum με μικρόφωνα στο πάνω και στο κάτω μέρος, ένας ενισχυτής κιθάρας μεμικρόφωνα μπρος και πίσω από την καμπίνα και γενικά όταν τα μικρόφωνα κοιτάνε αντίθετα μεταξύ τους (180 μοίρες). Και πάλι όμως δεν μιλάμε για διαφορά φάσης 180 μοιρών καθώς πολύ απλά τα 2 μικρόφωνα δεν λαμβάνουν ακριβώς την ίδια ενέργεια ούτε συχνοτικά ούτε ως πίεση αέρα......ή πιο απλά αυτό που "ακούει" το μικρόφωνο στο πίσω μέρος της καμπίνας δεν είναι ίδιο ούτε συχνοτικά ούτε ως ένταση μετο εμπρός.
Παρ'όλο όμως που τα 2 σήματα δεν ακυρώνωνται πλήρως (αν "παίξουν" ως mono) δεν πάυουν να έχουν ακουστά artifacts και πιο συγκεκριμένα ακυρώσεις σε συγκεκριμένες συχνοτικές περιοχές που το περιεχόμενο συμπίπτει.
Αν και αυτές (της ουσιαστικά αντίστροφης φάσης) λοιπόν είναι ακραίες περιπτώσεις, στην πραγματικότητα είναι και οιλιγώτερο προβληματικές καθώς αρκεί η αναστροφή της πολικότητας στο ένα εκ των 2 tracks για να επιλύσει το πρόβλημα.....
.....και εδώ έρχεται μια σημαντική παρανόηση.
Οι διαφορές φάσης είναι χρονικές διαφορές απλά σε κάποιες περιπτώσεις τα ακουστά προβλήματα εξαφανίζονται ή αμβλύνοντε με την αναστροφή της πολικότητας σε ένα από τα 2 tracks. Το κυριώτερο ακουστό artifact είναι το comb filtering & phasing (εξ'ού και το ομόνυμο εφέ) ένας ήχος που μοιάζει από μεταλικό κροτάλισμα έως έντονο συχνοτικό modulation και είναι ακριβώς αυτό το συνεχόμενα μεταβλητό (ως ακουστό αποτέλεσμα) χρονικό mismatch το οποίο μεταφράζεται είτε σε ακύρωση κάποιων περιοχών είτε στον υπερτονισμό τους.
Η αναστροφή της πολικότητας δεν αναιρεί όλα τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργούν οι διαφορές φάσης.
Ο μόνος τρόπος θεωρητικά να να μην υπάρχει διαφορά φάσης ανάμεσα στα tracks ενός multi miced set up είναι να ευθυγραμιστούν χρονικά όλα τα tracks με βάση ένα κοινό σημείο χρονικής αναφοράς....αλλά αυτό όπως έγραψε και o infectme247 έχει μηδενικό πρακτικό ενδιαφέρον εκτός αν μιλάμε για χρονικές διαφορές που είναι ακουστές σαν 2 ή 3 ξεχωριστά γεγονότα (ακουστό flam) και όχι σαν arifact εξ'αιτίας του phase shifting . Από την άλλη όπως είπα διαφορές φάσης μπορούμε να έχουμε και με ένα μόνο μικρόφωνο και τις ανακλάσεις του χώρου.
Άρα που καταλήγουμε?
Καταλήγουμε πρώτα απ'όλα πως η "διαφορά φάσης" είναι κάτι που υπάρχει σαν φαινόμενο στον τρόπο που και εμείς οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε τον ήχο (καταλαβαίνουμε την διεύθηνση μιας πηγής από την χρονική διαφορά μετην οποία φτάνει στο κάθε αυτί - δηλαδή από την διαφορά φάσης
....και φυσικά και με την διαφορά έντασης που φτάνει σε κάθε αυτί αλλά αυτό δεν μας ενδιαφέρει εδώ ;D) και δεν είναι πάντα αρνητικό.....πολλές φορές είναι το ακριβώς αντίθετο πχ σε ένα drumkit τα χτυπήματα στο snare & kick drum φτάνουν με καθυστέρηση OverHead mics (και με ακόμη μεγαλύτερη στα room mics) σε σχέση με το πως αυτά τα χτυπήματα καταγράφονται από τα δικά τους close mics. Αυτές οι διαφορές φάσης όμως είναι που μπορούν να δώσουν και την αίσθηση της τρίτης διάστασης του χώρου σε μια stereo ηχογράφηση. Προβλήματα υπάρχουν όταν αυτή η τοποθετηση των μικροφώνων δεν έχει κάποια λογική σε σχεση με το πιθανό πρόβλημα που μπορούν να δημιουργήσουν οι διαφορές φάσης αλλά και όταν η μετέπειτα επεξεργασία τους κατά την μίξη (τοποθέτηση στον χώρο - panning) δεν λαμβάνει υπ'όψην την λογική (ή την έλειψη λογικής) με την οποία έγινε η ηχογράφηση - τοποθέτηση των μικροφώνων. Θα πρέπει δηλαδή να αξιολογήσουμε το υλικό και το μέγεθος και την μορφή των όποιοων προβλημάτων φάσης σε σχεση και με τον σκοπό μας (πχ είναι πολύπιο έντονο το πρόβλημα όταν για οποιοδήποτε λόγο θα πρέπει να δώσουμε βάση στην mono συμβατότητα του υλικού αλλά και γενικότερα όταν υπάρχουν συγκεκριμένοι "κανόνες" σχετικά με την στερεοφωνική εικόνα του υλικού)
Η διαφορά φάσης λοιπόν δεν συνεπάγεται απαραίτητα και προβλήματα φάσης...τουλάχιστον όχι με την έννοια του κακόηχου ή προβληματικού για την διαδικασία.
Υπάρχει πολύς κόσμος που σε multimic καταστάσεις χρησιμοποιεί ένα κοινό ηχητικό time reference point (test tone, click κλπ) για να "ευθυγραμμήσει" στην συνέχεια χρονικά τα tracks......προσωπικά βρίσκω το αποτέλεσμα αφύσικο και αποστειρωμένο.
Στην πραγματικότητα λοιπόν οι διάφορες τεχνικές τοποθέτησης των μικροφώνων (recorderman, rule of 3 κλπ) λαμβάνουν υπ'όψη το θέμα διαφορά φάσης αλλά όχι με την λογική να εξαφανίσουν τις διαφορές φάσης (κάτι τέτοιο είναι μάλλον αδύνατο) αλλά απλά μεταφέρουν τα ακουστά artifacts σε προβλέψιμες αλλά και όχι σημαντικές θέσεις , τόσο συχνοτικά όσο και ως ένταση αλλά και χρονισμό. Ουσιαστικά αναιρούν τα έντονα ακουστά προβλήματα επεμβαίνωντας στον χρονισμό. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν μπορεί να γίνει με την απλή αναστροφή της πολικότητας, αλλά πολλές φορές μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποδοτικός ο συνδυασμός.
Με αυτή την λογική θα πρέπει τέλος να καταλάβουμε ότι διαφορές και πιθανά προβλήματα φάσης έχουμε και σε οποιαδήποτε φάση της επεξεργασίας επηρεάζει τον χρονισμό μεταξύ των tracks με κοινό περιεχόμενο (aux sends, parallel compression, eq bands, dsp delay, συνδυσμός ενισχυτή και DI κλπ κλπ) και συνεπώς αποτελούν ουσιαστικό κομμάτι της όλης διαδικασίας με πολλές μορφές και σε πολλάσημεία της είτε για καλό είτε για κακό.
) τι γινεται με τη "διαφορα φασης" ??
.
