Επί του θέματος, πάντως...: κατά τη γνώμη μου ο κάθε ένας πρέπει να κάνει αυτό που αισθάνεται. Από εκεί και πέρα όμως, αυτό δε θα πει (ας πούμε) ότι εγώ δεν εκτιμώ τα άτομα που έχουν ενδιαφέροντα και στόχους και δουλεύουν για αυτούς, τουλάχιστον τα εκτιμώ σε αυτόν τον τομέα. Με αυτό εννοώ ότι πέραν της προσωπικής ελευθερίας και της υποκειμενικότητας των απόψεων την οποία όχι μόνο σέβομαι αλλά και επικροτώ, ο καθένας μας έχει δικαίωμα να κρίνει βάσει των υποκειμενικών του κρητιρίων. Αυτό το τονίζω από την αρχή γιατί με εκνευρίζει απίστευτα σε τέτοιες συζητήσεις να πετάγεται κάποιος και να μου λέει "αυτό δεν είναι αντικειμενική αλήθεια, είναι η άποψή σου", γιατί αυτό είναι κάτι πίσω απ'το οποίο κρύβονται τα 15χρονα. Λοιπόν τονίζω όσο μπορώ ότι σέβομαι τις διαφορετικές απόψεις, και τα παρακάτω είναι υποκειμενικά.
Το θέμα της καλλιέργειας για εμένα είναι πρωταρχικό όχι για τον καλλιτέχνη, αλλά για τον άνθρωπο. Προφανέστατα και δεν είναι κάτι το οποίο βρίσκεται μόνο στα βιβλία, γιατί έχει να κάνει κυρίως με προσωπικές αναζητήσεις. Ένα καλό βιβλίο δεν είναι καλό να το διαβάσεις, έτσι για να το διαβάσεις. Είναι καλό να το διαβάσεις γιατί πολύ πιθανόν να σε βάλει να σκεφτείς πράγματα που αλλιώς δε θα έιχες λόγο (ή αφορμή) να σκεφτείς. Για παράδειγμα μπορεί μέσω ενός βιβλίου (ή μιας ταινίας κλπ κλπ) να μπεις στη θέση ενός ανθρώπου που χάνει το παιδί του, ή που χάνει το δεξί του χέρι κλπ κλπ. Μπορείς προφανώς αυτά να τα σκεφτείς και χωρίς βιβλία. Όμως αν γενικώς διαβάζεις, τυγχάνει να έρθεις αντιμέτωπος με πολύ περισσότερες καταστάσεις, και άρα ΑΝ θες να σκέφτεσαι γενικώς, έτσι "βρίσκεις νέα θέματα". Το ίδιο όπως και με τη θεωρία και την αρμονία στη μουσική. Ναι, πολύ πιθανόν να καταλήξεις και μόνος σου να καταλάβεις ότι "αυτό συνδυάζεται με εκείνο, και έχει αυτό το αποτέλεσμα", όμως ως ένας άνθρωπος έχεις συγκεκριμένο χρόνο ζωής μπροστά σου, και μπορείς να "ανακαλύψεις" συγκεκριμένο αριθμό πραγμάτων. Πολύ καλύτερο λοιπόν είναι κατά τη γνώμη μου να πάρεις όσο το δυνατόν περισσότερη γνώση όπως μπορείς (ωδεία, μαθήματα) χωρίς βέβαια να πιστέψεις πως αυτό είναι αρκετό και υποκαθιστά το δικό σου ψάξιμο. Ακριβώς έτσι είναι και με τα βιβλία, τα πανεπιστήμια κλπ. Σου παρέχουν θησαυρούς. Αν τους εκμεταλλευτείς τότε έχεις κερδίσει πολλά. Αν όχι, τότε απλά έχεις διαβάσει και ένα βιβλίο, έχεις βγάλει και μια σχολή, και δε λέει πολλά.
Έναν καλλιτέχνη προφανέστατα τον βοηθάει να του δίνονται ερεθίσματα. Είτε από τη ζωή, είτε από τα βιβλία κλπ. Το επιχείρημα ότι πολλοί καλλιτέχνες δεν είχαν διαβάσει ποτέ ούτε ένα βιβλίο είναι αβάσιμο, γιατί δεν ξέρουμε μήπως θα έδιναν πολύ περισσότερα εαν είχαν. Πάντως τονίζω και πάλι, ότι το θέμα δεν είναι το βιβλίο. Είναι εσωτερικό. Το βιβλίο, η ταινία, η τέχνη σου δίνουν το έναυσμα να σκεφτείς κάτι, να βιώσεις κάτι που αλλιώς δε θα βίωνες. Μπορείς να γράψεις ένα καταπληκτικό τραγούδι για κάτι που ζεις. Αυτό δε χρειάζεται βιβλία για έμπνευση. Απλά εαν διαβάσεις ένα βιβλίο και σε συγκινήσει μπορείς να γράψεις και ΑΛΛΟ ένα καταπληκτικό τραγούδι
Γενικώς κλείνοντας θα ξανατονίσω ότι η καλλιέργεια είναι κάτι που εγώ θεωρώ βασικό για τον κάθε άνθρωπο. Καλλιέργεια δε σημαίνει μόνο βιβλία, αλλά όταν κάποιος έχει τη δυνατότητα να κερδίσει τόση γνώση, εμπειρία, συγκινήσεις και την πετάει στα σκουπίδια ("σιγά μην κάτσω να διαβάσω") για μένα χαραμίζει τη ζωή του. Υπάρχουν τόσοι και τόσοι άνθρωποι (και οι καλλιτέχνες που ήδη αναφέρατε) που δεν είχαν ποτέ μια τόσο πολύτιμη ευκαιρία. Πολλοί απ'αυτούς ήταν πολύ μεγάλοι άνθρωποι, γιατί αυτό δεν ΑΠΑΙΤΕΙ συμβατική μόρφωση. Όμως η συμβατική μόρφωση ΟΤΑΝ τη χρησιμοποιήσουμε και την εκλάβουμε σωστά ΠΡΟΩΘΕΙ τη σκέψη και την αντίληψη (μην ξεχνάμε ότι το μυαλό χρειάζεται εκγύμναση για να μην ατονίσει, αν κάνω δυο χρόνια να λύσω ένα πρόβλημα μαθηματικών μετά δε θα θυμάμαι ΤΙΠΟΤΑ), και αυτό για μένα είναι κάτι που θα πρέπει ο καθε ένας να το απαιτεί από τον εαυτό του.
. Το θέμα είναι να βλέπεις ότι ο άλλος σε αντιμετωπίζει σοβαρά και δεν κάθεσαι σαν ηλίθιος να επιχειρηματολογείς για να λάβεις μια απάντηση του τύπου "εγώ έτσι το βλέπω κι αν σ'αρέσει".
