εδω και ενα χρονο ασχολουμε με την δημιουργια τραγουδιων και εχοντας ενα χωρο που τον διαμορφωνω για να εχω καλη ακουστικη θα ξεκινησω να τα μιξαρω.
εχω διαβασει αρκετα αλλα εχω μπερδευτει στο ποτε θα κανω τα audio tracks απο Midi σε wav στο Αbleton.
Δηλαδη διαβαζοντας τα βασικα σταδια της μιξης, το πρωτο και πολυ βασικο ειναι το gain staging, μετα (τα γραφω πολυ πολυ γενικα) το pan,EQ,compression, automations κτλ κτλ.
To Gain staging θα γινει προφανως οσο ακομα ειναι Midi τα οργανα ετσι ωστε οταν θα μετατραπουν σε wav, να εχουν headroom για να μιξαριστουν ε;
αν λεω κατι λαθος ας μου πουν οι εμπειροι γιατι ειμαι στα πρωτα βηματα!
Καταρχάς ας χωρίσουμε τις διαδικασίες: Composing - Recording - Mixing - Mastering. Τις περισσότερες φορές, αν μιλάμε για σοβαρή δουλειά, κάθε κατηγορία την αναλαμβάνει άλλος. Αυτό σημαίνει ότι - εφόσον έχει τελειώσει η σύνθεση, έχουν γίνει οι ηχογραφήσεις, κτλ, ο Mixing Engineer πρέπει να παραλαμβάνει μόνο αρχεία ήχου (stems), όχι midi. Εκεί, το gain staging είναι το πρώτο πράγμα που κάνει όταν ξεκινάει το mixing.
Βέβαια τώρα μιλάμε για έναν solo μουσικό που τα κάνει όλα μόνος. Εκεί ο καθένας μπορεί να δουλεύει διαφορετικά. Σίγουρα δεν είναι τίποτα απόλυτο. Δεν υπάρχει ένας και μοναδικός τρόπος που πας τυφλά και ξεμπέρδεψες. Υπάρχουν κάποια προκαθορισμένα βήματα που μπορείς να ακολουθείς, αλλά πρέπει να μπορούμε να ελισσόμαστε ανάλογα την περίπτωση.
Ας τα πάρουμε ένα ένα:
Midi to Audio:
Midi σε wav κάνεις σε 2 περιπτώσεις: Όταν ζορίζεται ο υπολογιστής, και όταν θες να κάνεις περεταίρω επεξεργασία που γίνεται μόνο μέσω Audio (πχ να κάνεις κάτι σε reverse).
Αν το κάνεις, θα πρέπει να κάνεις disable/freeze το midi track σου, έτσι ώστε να μπορείς να γυρίσεις πίσω και να κάνεις αλλαγή. Δε χρειάζεται να κάνεις ολική διαγραφή, και σίγουρα δε κάνεις απλά mute γιατί ο υπολογιστείς συνεχίζει να "διαβάζει" ότι πληροφορία έχει το track.
Αν δε ζορίζεται ο υπολογιστής, δε βρίσκω λόγω να κάνεις ένα midi σε audio. Ο υπολογιστής ζορίζεται όσο τον φορτώνεις με libraries, vst και plugins. Εδώ παίζει ρόλο το buffer size που έχεις ρυθμίσει στην κάρτα ήχου. Όσο μικρότερο το buffer size, τόσο μικρότερο το latency (για recording), αλλά τόσο περισσότερο ζορίζεται ο υπολογιστής. Όσο μεγαλύτερο, τόσο περισσότερα μπρούμε να φορτώσουμε.
Gain Staging & Mixing:
Το gain staging είναι το πρώτο πράγμα που κάνει ο mixing engineer όταν λάβει τα stems. Αυτό σημαίνει ότι τα φτιάχνεις σωστά τις εντάσεις παντού. Αυτό δε σημαίνει ότι όσο γράφεις τη σύνθεσή σου, αφήνεις τα πάντα στην ένταση που έχουν όταν τα φορτώνεις. Πρέπει όταν βάζεις ένα νέο όργανο ή κάποιο εφε, να κάνεις ένα πρώτο gain staging έτσι ώστε να έχεις ένα καλό balance πριν πας στο στάδιο του mixing. Άλλα samples είναι προ-ρυθμισμένα στο -6db, άλλα στο -12, άλλα πάλι στο 0. Αν δε πειράξεις τις εντάσεις, θα γίνει χαμός όσο συνθέτεις.
Το ίδιο ισχύει και με το panning, compressing, EQ, reverbs, και ότι άλλο μπορείς να φανταστείς. Ναι, συνήθως αυτά γίνονται στο mixing γιατί δε θες να ζορίσεις τον υπολογιστή όσο συνθέτεις, αλλά αν είναι βασικά κομμάτια της σύνθεσης τότε πρέπει να τα κάνεις πριν το mixing.
Ένα βασικό παράδειγμα είναι το double-tracking στις κιθάρες. Φυσικά και δε θα αφήσεις το panning στο κέντρο. Η μία θα είναι hard left και η άλλη hard right. To ίδιο ισχύει για το EQ και το compressing, γιατί έτσι μπορείς να φτιάξεις τον ήχο που θες (sound design) πριν πας στο mixing. Και σίγουρα μπορείς να βάλεις reverb, delay και άλλα εφέ.
Εγώ πχ δε κάνω ποτέ bounce ή freeze ή pre-render, γιατί ο υπολογιστής μου αντέχει και κάνω καλή διαχείρηση (πχ purge samples στο Kontakt, disable tracks όταν γράφω ένα άλλο section και δε τα χρησιμοποιώ, κτλ). Επίσης, επειδή δεν ζορίζεται το pc, κάνω mixing πάνω στα midi, κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του project. Θα κάνω το side-chain μου, θα κάνω σίγουρα EQ, να δω αν ένα sample ταιριάζει με ένα άλλο, για να δω τι μπορώ να κάνω ή αν χρειαστεί να αλλάξω σε ένα άλλο.
Τίποτα δεν είναι απόλυτο, θέλει αρκετό πειραματισμό, εξοικίωση με όλα αυτά που έχεις, και κάποια στιγμή βρίσκεις ένα ρυθμό που απλά σε κάνει αποτελεσματικό.
Αυτό δε σημαίνει ότι όσο γράφεις τη σύνθεσή σου, αφήνεις τα πάντα στην ένταση που έχουν όταν τα φορτώνεις. Πρέπει όταν βάζεις ένα νέο όργανο ή κάποιο εφε, να κάνεις ένα πρώτο gain staging έτσι ώστε να έχεις ένα καλό balance πριν πας στο στάδιο του mixing. Άλλα samples είναι προ-ρυθμισμένα στο -6db, άλλα στο -12, άλλα πάλι στο 0. Αν δε πειράξεις τις εντάσεις, θα γίνει χαμός όσο συνθέτεις.
Αν το κάνεις, θα πρέπει να κάνεις disable/freeze το midi track σου, έτσι ώστε να μπορείς να γυρίσεις πίσω και να κάνεις αλλαγή. Δε χρειάζεται να κάνεις ολική διαγραφή
εγω προσωπικα κανω αντιγραφη ολο το project σε ενα φακελο που τον εχω ονομασει projects WAV και τα κανω εκει wav για να εχω και καπου αλλου τα MIDI projects!
Καποιες ερωτησεις ακομα για το gain staging αφου δεχθηκα πολυ πληροφορια και στο μυαλο μου ειναι μπερδεμένα.
Γενικα αν και οπως ειπες τίποτα δεν είναι απόλυτο και θέλει αρκετό πειραματισμό πολλοι προτειναν πχ στο ableton να βαζω πρωτα ενα gain plugin οπως το Utility για να κατεβασω τα db και μετα προτειναν ενα vu meter plugin το οποιο να "πηγαινει" μεχρι το 0 που εκει έχουμε -18dbfs.(0dBVU)
Μετα ανεφεραν το equaliser,compression κτλ αλλα εκει που μπερδευτηκα ηταν στον τροπο προσεγγισης καποιων που ελεγαν οτι για να μη χασεις headroom λογω της μειωσης του gain στην αρχη, πρεπει μετα στο τελος της αλυσιδας να βαζεις αλλο ενα gain plugin.
και μου γεννηθηκαν οι εξης αποριες:
Χρειάζεται Ενα vu meter πριν το EQ και ένα vu meter μετα?(αφου θεωρητικα ενα eq μπορει να κανει το σημα να πικαρει παλι..αρα πρεπει να το ξαναμαζεψουμε)
Χρειαζεται δευτερο EQ μετα τον compressor?(αυτο φανταζομαι αναλογα την περιπτωση αφου ασε πολλες περιπτωσεις λενε οτι ουτε καν το compression μπορει να μη χρειαστει αν ακουγεται καλα το συγκεκριμενο Track.)
Χρειάζεται δευτερο gain Plugin Οπως ρωτησα παραπανω τελικα;
Χρειάζεται δευτερο vu meter στο τελος της αλυσιδας για να σιγουρέψουμε οτι δεν περνάει το 0?
Limiter θα χρειαστει στο τελος της αλυσιδας μονο για καποια συγκεκριμενα Tracks στα οποια υπαρχουν οργανα που ισως βγαζουν καποια υπερβολικη συχνοτητα ;
το ξερω οτι το ψαχνω ισως παραπανω απο οσα πρεπει, αλλα επειδη ειμαι στην αρχη και θελω να ξεκινησω σωστα, ισως γινομαι λιγο υπερβολικος και πχ πολλα κομματια να ακουγονται καλα κανοντας ουτε τα μισα απο οσα αναφερω
Με δεδομένη την τεράστια δυναμική περιοχή που διαθέτεις σε ένα daw, βασικός κανονας είναι ότι δεν κυνηγάς το 0.
Γράφεις κάθε όργανο φροντίζοντας γενικά να μην χτυπάει 0 αλλά να έχει ένα αρκετό περιθώριο (εγώ διαλέγω τουλάχιστον 5-6 db) έτσι ώστε να μπορεί να βάλεις μετά πάνω του κάτι άλλο που θα το γκαζώσει επι πλέον και φυσικά να μπορεί να δουλέψει σωστά ένα plugin. Αν κάθε όργανο δεν έχει λίγο headroom προς τα πάνω ελεύθερο τα plugins δεν έχουν χώρο να δουλέψουν.
Προσθέτεις όργανα και τα βάζεις να παίζουν λίγα λίγα ώστε να έχουν σωστές στάθμες στο αυτί. Δεν γίνεται όλα τα όργανα να χτυπάνε 0.
Μετά χωρίζεις τα όργανα σε groups. Χωρια κιθάρες ηλεκτρικές, χώρια ακουστικές, χώρια μπάσα, πλήκτρα, φωνές κλπ.
Αφού το κάνεις τηρώντας πάντα τον αρχικό κανόνα και βλέποντας κάθε φορά τι γίνεται στο master out, (διότι αν βάλεις δυό όργανα να παλεύουν με το 0, στο master out αυτά αθροίζονται και ήδη το καβάλησαν το 0) ακούς κάθε group ώστε να έχει την ισορροπία ανάμεσα στις ακουστικές πχ. Αφού τελειώσεις με κάθε group φέρνεις το κάθε group σε ισορροπία με τα άλλα.
Εχοντας headroom για κάθε track μπορείς να βάζεις eq ή compressor φροντίζοντας πάντα να μην ξεπερνάς το 0.
Αν το πρόγραμμά σου σου δίνει δυνατότητα να ρυθμίσεις το pre gain στο master out αν ξεφύγεις κατεβάζεις από εκεί όσο χρειάζεται ώστε το master να κυμαίνεται γύρω στο -6. Γιατί μετά θα βάλεις υποτίθεται mastering plugins που αυτά και αν θέλουν αέρα.
Φυσικά στο τέλος με μια εφαρμογή LUFS θα φέρεις το τελικό αποτέλεσμα γύρω στα -14 με peak -1 που είναι το σημερινό αποδεκτό επίπεδο για να μπορεί να στρημαριστεί το κομμάτι σου στις γνωστές πλατφόρμες. Διότι αν δεν το κάνεις εσύ θα το κάνουν αυτές αυτόματα με ...άγνωστα αποτελέσματα για το κομμάτι σου.
Γενικά δούλευε στο -6 έως -10 για κάθε track. Διότι όλα αυτά αφ ενός αθροίζονται στο τέλος και φυσικά στην πορεία θα χρειάζεσαι να ανεβάσεις κάποιο και αν όλα τρέχουν ήδη στο 0 δεν θα μπορείς.
Επίσης
ΚΑΝΕΝΑΣ δεν ξεκινάει σωστά.
Όλοι στην πορεία μαθαίνουμε. Διάβαζε στο νετ και ρώτα. Εχει χιλιάδες άρθρα και βίντεο.
αυτά που λεω δεν υφίστανται είναι αυτά με ένα vu πριν και ένα μετά...
Τώρα αν θες ξανα eq μετά το κομπρέσορα, δεν υπάρχει κανόνας. Αν θες βάζεις. Εσύ κρίνεις. Εξαρτάται από το τι θες να φτιάξεις. Βαλε και πριν και μετά και κάνε ό,τι θες.
Δεύτερο gain plugin....πάλι δεν είναι κανόνας. Δεν μπορει να στο πεί κάποιος. Για άλλον ναι, για άλλον όχι. Ανάλογα με τη μουσική σου.
Το 4. είναι προφανές.
Το 5. επίσης κατα περίπτωση.
Επίσης παρατήρηση.
Παρακολούθα κόσμο που ξέρεις τι μουσική φτιάχνει και που τους εμπιστεύεσαι και φτιάχνουν κάτι αντίστοιχο με το δικό σου. Τώρα αν φτιάχνεις ροκ ή κάντρυ δεν θα ακούσεις έναν παραγωγό τριπ χοπ.
Αυτούς που έβαλες ως παραδείγματα δεν του ξέρω καθόλου και για να είμαι ειλικρινής παρακολουθώ συστηματικά τέτοια κανάλια τουλάχιστον 7-8 χρόνια. (χώρια ότι δεν μου γέμισαν το μάτι)
Επίσης ένα που δεν ανέφερα στο gain staging και είναι το πιό σημαντικό είναι να έχεις ένα refference track κομμάτι εκτός του master track ώστε να μπορείς ανα πάσα στιγμή να κάνεις AB με αυτό που φτιάχνεις.
σε ευχαριστω και παλι τα εχω υποψιν αυτα που ειπες στην τελευταια σου αναρτηση ;-)
για την παρατηρηση οντως ο ενας βγηκε απο σποντα αλλα ο αλλος φαινεται οτι εχει καλο και οργανωμενο καναλι εδω και χρονια..
τα κομματια που φτιαχνω αλλα και σαν στυλ με ενδιαφερουν ειναι προς την φαση Λαϊνά-Σχοινα που υπαρχει εντονο και το στοιχειο του beat μεχρι και ...psychedelic trance lol.
Αν εχεις καποιο καναλι youtube να μου προτεινεις εδω η σε μηνυμα θα με βοηθουσες για τη συνεχεια!
Μετα ανεφεραν το equaliser,compression κτλ αλλα εκει που μπερδευτηκα ηταν στον τροπο προσεγγισης καποιων που ελεγαν οτι για να μη χασεις headroom λογω της μειωσης του gain στην αρχη, πρεπει μετα στο τελος της αλυσιδας να βαζεις αλλο ενα gain plugin.
και μου γεννηθηκαν οι εξης αποριες:
Χρειάζεται Ενα vu meter πριν το EQ και ένα vu meter μετα?(αφου θεωρητικα ενα eq μπορει να κανει το σημα να πικαρει παλι..αρα πρεπει να το ξαναμαζεψουμε)
Χρειαζεται δευτερο EQ μετα τον compressor?(αυτο φανταζομαι αναλογα την περιπτωση αφου ασε πολλες περιπτωσεις λενε οτι ουτε καν το compression μπορει να μη χρειαστει αν ακουγεται καλα το συγκεκριμενο Track.)
Χρειάζεται δευτερο gain Plugin Οπως ρωτησα παραπανω τελικα;
Χρειάζεται δευτερο vu meter στο τελος της αλυσιδας για να σιγουρέψουμε οτι δεν περνάει το 0?
Limiter θα χρειαστει στο τελος της αλυσιδας μονο για καποια συγκεκριμενα Tracks στα οποια υπαρχουν οργανα που ισως βγαζουν καποια υπερβολικη συχνοτητα ;
Αν μάθεις το τι ακριβώς κάνει το κάθε εργαλίο - plugin, θα καταλάβεις ακριβώς και πότε/πού πρέπει να το χρησιμοποιήσεις. Νομίζω προς το παρόν έχεις μπερδευτεί με το να βλέπεις βίντεο απανωτά, και έχεις χάσει το νόημα με ορολογίες και περιττά πράγματα. Αν ξέρεις τι είναι το compression, δε χρειάζεται να σου πει κάποιος αν πρέπει να το χρησιμοποιήσεις ή όχι. Μαθαίνεις τι κάνει, πώς να το χρησιμοποιήσεις, και μετά είναι στο χέρι σου να το κάνεις ότι θες, όπως θες.
Δέν υπάρχουν κανόνες, δεν υπάρχουν "πρέπει". Ένα sample μπορεί να είναι τέλειο και να μη χρειάζεται ούτε να κουνίσεις το μικρό σου δαχτυλάκι. Σπάνιο, αλλά μπορεί να τύχει. Δε χρειάζεται κανένα VU meter, ούτε πριν, ούτε μετά. Ουτε gain plugins χρειάζονται - δώσε σημασία στη λέξη, κυριολεκτικά μιλάω. Δεν χρειάζονται. Τα χρησιμοποιούμε μόνο όταν πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε, ανάλογα την περίπτωση, όχι γιατί το είπε ένα tutorial.
Υπάρχει ένας μικρός κανόνας, μόνο και μόνο για να σου κάνει πιο εύκολη τη ζωή στο mixing. Αυτός είναι το λεγόμενο "headroom" - να αφήνουμε χώρο στις εντάσεις - και κυρίως στον μείκτη και στα faders, έτσι ώστε να μπορούμε να κάνουμε αλλαγές στις εντάσεις χωρίς να χρειαζόμαστε περαιτέρω επεξεργασία με plugins.
Στο Ableton αυτός είναι ο μείκτης σου, εδώ βλέπουμε το track 1, ρυθμισμένο στην ένταση 0. (a) (d)
Περίπτωση 1η - Έστω ότι βάζεις ένα όργανο και παίζει πολύ δυνατά σχετικά με το υπόλοιπο mix. Τι κάνεις?
> Κατεβάζεις το fader από το 0, κάπου ώστε να κάθεται καλά και ισορροπημένα. Εύκολο.
Περίπτωση 2η - Έστω ότι το όργανο είναι πολύ χαμηλά όταν το φορτώνεις. Τι κάνεις?
> Επιλογή 1: Ανεβάζεις το fader πάνω από το 0. Εδώ δημιουργείται το πρόβλημα. Αν θες να το ανεβάσεις παραπάνω, μπορείς μέχρι τα +6db (b). Αυτό κάνει το mix πολύ περιορισμένο για πάρα πολλούς λόγους. Σκέψου ότι δεν έχει γίνει ακόμα καμία επεξεργασία - απλά έβαλες το όργανο. Πχ, αν πας να κάνεις compression, το επίπεδο θα πέσει και μετά τέλος, το fader στον μείκτη είναι άχρηστο.
> Επιλογή 2: Βάζεις ένα gain plugin και το φέρνεις στα μέτρα του χωρίς να αγγίξεις το fader. Έτσι αφού κάνεις επεξεργασία, μπορείς να κάνεις μικροαλλαγές μέσω του fader.
Κάτι που κάνουν πολλοί, είναι να κατεβάζουν όλα τα faders από την αρχή του mix έτσι ώστε να μπορείς να παίζεις με τις εντάσεις χωρίς gain plugins (c). Άλλοι προτιμούν το -6, άλλοι το -8, άλλοι το -12. Στο τέλος του mix δεν πρέπει τίποτα να είναι κοντά στο 0 (d) (όχι στον fader, αλλά στην πραγματική ένταση, αυτή που βλέπεις με πράσινα να ανεβοκατεβαίνει όταν κάτι παίζει). Αυτό γίνεται στο mastering. Γι αυτό λοιπόν πρέπει να ξεκινάμε με χαμηλές εντάσεις.
Το αν θα κάνεις πρώτα EQ και μετά Compress είναι μεγάλη συζήτηση. Εξαρτάται από ένα σωρό πράματα + καθαρά προσωπική άποψη.
Τέλος, κλείνω με το εξής: Κάθε plugin που βάζεις έχει 3 σκοπούς. Είτε για να διορθώσεις κάτι, είτε για να αλλάξεις τον ήχο (sound design), είτε για να σε βοηθήσει να δεις κάτι (βλέπε LUFS meters).
Δεν είναι μόνο για live. Έχει 2 modes, το live performance/loop mode και το production/daw mode. Aλλάζει με ένα κουμπί. Οι περισσότεροι παραγωγοί ηλεκτρονικής μουσικής χρησιμοποιούν Ableton άντε και FL Studio, αν και έχει πέσει πολύ.
Δεν είναι μόνο για live. Έχει 2 modes, το live performance/loop mode και το production/daw mode. Aλλάζει με ένα κουμπί. Οι περισσότεροι παραγωγοί ηλεκτρονικής μουσικής χρησιμοποιούν Ableton άντε και FL Studio, αν και έχει πέσει πολύ.
Περίπτωση 1η - Έστω ότι βάζεις ένα όργανο και παίζει πολύ δυνατά σχετικά με το υπόλοιπο mix. Τι κάνεις?
> Κατεβάζεις το fader από το 0, κάπου ώστε να κάθεται καλά και ισορροπημένα. Εύκολο.
παντως σε οτι ειδα για την περιπτωση 1 που λες, 10 στους 10 προτεινουν το fader στο 0 και κατεβαζεις με gain plugin την ενταση και οχι με το fader..απλα το αναφερω
και συγκεκριμενα στο ableton το κατεβαζεις με το utility
Ένας ωραίος τύπος που αναλύει τις λεπτομέριες για κάθε τι που χρειάζεσαι, και απευθύνεται κυρίως σε πολύ αρχάριους που ξεκινούν μουσική παραγωγή και τα κάνουν όλα μόνοι τους. Δουλεύει σε FL Studio αλλά σου μαθαίνει το πώς λειτουργεί το κάθε τι, που σημαίνει ότι μπορείς να το πάρεις και να το κάνεις ότι θες. Πχ ένα δικό του βίντεο για το compression
Γενικά καλό είναι να βλεπεις το ίδιο concept από διαφορετικούς ανθρώπους. Η εμπειρία μου μου λέει ότι θα πάρεις κάτι διαφορετικό απ'τον καθένα.
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies για να σας βοηθήσει να εξατομικεύσετε το περιεχόμενο, να προσαρμόσετε την εμπειρία σας και να σας κρατήσει συνδεδεμένους εάν εγγραφείτε.
Συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε αυτόν τον ιστότοπο, συναινείτε στη χρήση των cookies από εμάς.
