Πάντως το θέμα της διακοπής λειτουργίας ενεργού ηχείου δεν είναι πάντα απλό. Υπάρχουν διάφορα που μπορεί να κάνει κανείς αλλά και πάλι δεν είσαι ποτέ απόλυτα καλυμμένος.
Αν εξετάσει κανείς εις βάθος και σε μεγάλη χρονική ανάλυση τα μεταβατικά φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα κατά το άνοιγμα ή κλείσιμο ενός διακόπτη θα διαπιστώσει οτι συμβαίνουν αρκετά "περίεργα" πράγματα τα οποία οδηγούν σε στιγμιαίες υπερεντάσεις και υπερτάσεις ανάλογα από ποιο σε ποιο status μεταβάλουμε την κατάσταση. Σαφώς παίζουν ρόλο τα υλικά που χρησιμοποιεί στο τροφοδοτικό ο κατασκευαστής του ηχείου κυρίως από άποψη διηλεκτρικής σταθεράς και ειδικής αγωγιμότητας. Ρόλο επίσης παίζουν τα υλικά της ηλεκτρικής εγκατάστασης του χώρου και τα είδη των φορτίων που συμμετέχουν στη γραμμή που δίνει στο ηχείο σου. Πολύ συχνά ένα μονόκλωνο καλώδιο έχει διαφορετική συμπεριφορά από ένα πολύκλωνο σε μεταβολές on/off. Ρόλο παίζει επίσης η ανοχή του διακόπτη κατά τη διάρκεια της διαδρομής μεταβολής και αν είναι μονοπολικός ή διπολικός απομονόνωντας και τον ουδέτερο. Επίσης υπάρχουν ασφάλειες ταχείας και βραδείας τήξεως ανάλογα με την ευαισθησία του κυκλώματος που προστατεύουν σε υπερένταση
Προσωπικά έχω αντιμετωπίσει κάποια θεματάκια με 2 ενεργά JBL EON15 G2 που διαθέτω. Δεν έχουν κάψει ποτέ την ασφάλειά τους αλλά κι εγώ προσπαθώ να μην τα υπεροδηγώ φροντίζοντας πάντα το Peak Led τους να μην ανάβει ούτε για λίγο. Αυτό που συμβαίνει ορισμένες φορές είναι οτι κάνουν κάποια στιγμία Clicks και Pops όταν κλείνουν.
Έχει τύχει και φορά στο πατρικό μου σπίτι να ρίξουν και τη δεκαεξάρα (16Α) αυτόματη ασφάλεια της αντίστοιχης γραμμής από τον υποπίνακα στον όροφο όπου έμενα και είχα το Home Studio όταν πήγα να σβήσω το ένα ηχείο. Επίσης η ίδια γραμμή έδινε και σε ψυγείο που είχα στο χώρο. Όταν ο θερμοστάτης του ψυγείου διέκοπτε τη λειτουργία του Moter του τότε στο 20% με 30% των φορών που συνέβαινε αυτό, το ηχείο που συνδεόταν στην ποιο κοντινή πρίζα με το ψυγείο έκανε κάποια αισθητά Pops τα οποία σχετικά σπάνια ήταν και αρκετά δυνατά.
Άλλες φορές όταν έσβηνα φως ισχύος 100W από απλό διακόπτη πάλι έκανε κάποια Pops αλλα πιο σπάνια. Επίσης όταν έσβηνα φως φθορισμού δεν έκανε κάποιο ήχο στο σβήσιμο αλλά αντιθέτως έκανε κάποια pops στο άναμμα με ρυθμό που υπαγορευόταν ακριβώς από το Starter του φωτιστικού. Επίσης το φωτιστικό φθορισμού δεν έπαιρνε από τη γραμμή του υποπίνακα που έδινε στα ηχεία κι όμως "άκουγε" τις μεταβολές που συμβαίνουν στο αποπνικτικό του φθορισμού και στον εκκινητή.
Στο νέο σπίτι που έχω ανεξάρτητη 3 x 2,5mm καρέ γραμμή από τον πίνακα για τον εξοπλισμό μου που ελέγχεται από ασφάλεια 16Α δεν έχω πλέον φαινόμενα Pops από σβήσιμο κάποιου διακόπτη που ελέγχει φωτιστικά έως και 200W ή από θερμοστάτη που διακόπτει τη λειτουργία μοτέρ αλλά όσο ανεξάρτητη και να έκανα τη γραμμή που δίνει στον εξοπλισμό μου, τα ηχεία κάποιες φορές "ακούνε" και κάνουν παράλληλα Pops με το άναμμα σε κάποιο φως φθορισμού ακόμα και αυτού της κουζίνας που είναι και το πιο απομακρυσμένο. Υπενθυμίζω οτι σε ένα οποιοδήποτε κύκλωμα που ελέγχεται από πίνακα μπορείς να τραβήξεις ανεξάρτητη γραμμή υπό την έννοια οτι αυτή ελέγχεται από ξεχωριστή ασφάλεια αλλά στην πραγματικότητα τίποτε δεν είναι πλήρως ανεξάρτητο αφού υπάρχουν κομβικές συνδέσεις και όλα επικοινωνούν. Απλά στις "ανεξάρτητες" γραμμές τα φαινόμενα που συμβαίνουν ελαχιστοποιούνται έως και εκμηδενίζονται φαινομενικά σε ό,τι έχει να κάνει με το πως τα αντιλαμβανόμαστε. Μπορεί δηλαδή τα Pops να μην ακούγονται πλέον αλλά αυτό δε σημαίνει οτι δεν υπάρχουν αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της μεταβολής.
Το συγκεκριμένο θέμα με τα EON15 G2 το έχουν διαπιστώσει και άλλοι 2 γνωστοί μου κάτοχοί τους και ίσως έχει να κάνει με το πώς διαχειρίζεται το τροφοδοτικό τους και ο ενισχυτής τους μία μεταβολή και πόσο αυτή βγαίνει "έξω". Ο ένας από τους δυο που έχει και το SRM 450 της Mackie λέει οτι το Mackie δεν εμφανίζει τέτοια θέματα και αν εμφανίσει θα είναι πολύ σπάνια.
Οι συγκρίσεις βέβαια δεν μπορούν να είναι ποσοτικά ακριβείς αλλά μόνο ποιοτικές κι ενδεικτικές γιατί δεν γίνονται πάντα με σταθερές συνθήκες καθώς σε αυτά τα φαινόμενα παίζει ρόλο η τρέχουσα φόρτιση της γραμμής και φυσικά η ισχύς των συσκευών που διακόπτουν τη λειτουργία τους και συμμετέχουν στο κύκλωμα.
Τώρα σε ότι έχει να κάνει με αυτό που ρωτάς με το πολύπριζο θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να μην αφήνεις τίποτα στην τύχη. Αν θες να χρησιμοποιήσεις το πολύπριζο μόνο για ενσύρματο Remote διακόπτη των ηχείων σου τότε θα σε συμβούλευα το εξής:
Πρώτον θα πρέπει να βεβαιωθείς οτι ο διακόπτης του πολύπριζου είναι τουλάχιστον ίδιας ποιότητας με τον onboard του ηχείου και έχει τουλάχιστον την ίδια ικανότητα απομόνωσης κι εμπλοκης κατά τη διαδρομή του. Αυτό βέβαια είναι δύσκολο να το διαπιστώσεις καθώς απαιτεί μετρήσεις με τάσεις και ρεύματα μεγαλύτερα από τα οικιακά Standards αλλά μπορείς να πάρεις μια ιδέα από τα Watts που καταναλώνει το ηχείο σου τα οποία καθορίζουν το ρεύμα που ρέει μέσω του διακόπτη στην ορθή λειτουργία του ηχείου. Δεν εννοώ φυσικά τα "ακουστικά" Watts αλλά την ηλεκτρική ισχύ που αυτό καταναλώνει.
Από εκεί και πέρα και για να μην αντιμετωπίσεις εκπλήξεις θα πρέπει να αφιερώσεις ένα πολύπριζο για κάθε ηχείο έτσι ώστε να σιγουρέψεις οτι ο διακόπτης του κάθε πολύπριζου καλείται να απομονώσει ρεύμα ίσο με αυτό που απορροφά το ένα ηχείο σου. Για παράδειγμα αν εσύ συνδέσεις τα δύο ηχεία σε ένα πολύπριζο τότε ο διακόπτης του πολύπριζου καλείται να διακόψει το διπλάσιο ρεύμα από αυτό που ρέει στο κάθε ηχείο σου και είναι πιθανόν κατά την απομόνωση στο ένα ηχείο να κυκλοφορήσει έστω και στιγμιαία ρεύμα πολλαπλασιο από αυτό που έχει σχεδιαστεί να αντέχει.
Σε αυτήν την περίπτωση και ανάλογα με την ευαισθησία της ασφάλειας του ηχείου μπορεί να καεί η ασφάλεια στην καλύτερη των περιπτώσεων. Αντιλαμβάνεσαι οτι αν στο πολύπριζο έχεις συνδεδεμένες και άλλες συσκευές το στιγμιαίο ρεύμα που δύναται να δημιουργηθεί κατά την διακοπή είναι μεγαλύτερο.
Στην ηλεκτρολογία η τακτική αυτή λέγεται επιλογική κατανομή μεσων προστασίας και διακοπής και αποτελεί το λόγο που σε όλες τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις οικιακές ή βιομηχανικές υπαρχουν διαβαθμίσεις ειδικών, μερικών και γενικών διακοπτών ή ασφαλειών.
Mε λίγα λόγια η διακοπή της λειτουργίας ενός ηχείου σου θα πρέπει -αν δεν θέλεις να γίνεται από τον onboard διακόπτη τους- να γίνεται απαραίτητα από διακόπτη ο οποίος "βλέπει" μόνο την ισχύ του ενός ηχείου σου ως φορτίο. Ο κίνδυνος που υπάρχει αν δεν ικανοποιείς το παραπάνω είναι ο ίδιος που εγκυμονεί σε περίπτωση που διακόπτεις τη λειτουργία του ηχείου σου από την ασφάλεια στον πίνακα, από τον γενικό διακόπτη του σπιτιού ή ακόμα χειρότερα από διακοπή που προκαλείται από τη ΔΕΗ.
Ο λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι οτι σε αυτό το ελάχιστο χρονικό διάστημα της μεταβολής της θέσης του διακόπτη, το ρέυμα που κυκλοφορεί στη συσκευή στιγμιαία αυξάνεται λόγω της Αρχής Διατήρησης της Ενέργειας. Αδρανειακά λοιπόν η διάταξη αντιτίθεται στη μεταβολή που επιφέρει το άνοιγμα του διακόπτη και τείνει να τον διατηρήσει κλειστό για να διατηρήσει την ίδια τιμή ρεύματος που έρρεε πριν τη διακοπή. Επειδή όμως αυτό δεν γίνεται καθώς η εξωτερική μηχανική ενέργεια που δώσαμε εμείς στο διακόπτη για να ανοίξει υπερτερεί, η διάταξη τείνει να αυξήσει το ρεύμα που κυκλοφορούσε πριν τη διακοπή. Επιπροσθέτως η τιμή της συνολικής αντίστασης του κυκλώματος παίρνει στιγμιαία "τυχαία" τιμή που μεταβάλλεται συνεχώς κατά τη διακοπή και με τη σειρά της μεταβάλλει το φορτίο της συσκευής με αποτέλεσμα στιγμιαία, ανεξέλεγκτης τιμής ρεύμα, να επιστρέφει μέσω του ουδετέρου στο δίκτυο.
Αν για κάποιο λόγο το ρεύμα "δει" χαμηλότερη τιμή αντίστασης στη συσκευή παρά στο δίκτυο (πράγμα σπάνιο αλλά εφικτό) τότε το μεγαλύτερο ποσοστό του ρεύματος θα επιστρέψει μέσω της συσκευής εκτονώνοντας τη στιγμιαία ενέργεια σε αυτή προκαλώντας βλάβη. Αν τώρα το πολύπριζο έδινε και σε άλλες συσκευές ρεύμα πριν τη διακοπή είναι πιθανόν το συνολικό ρεύμα όλων των συσκευών που τροφοδοτούσε το πολύπριζο να επιστρέψει μέσω της μίας συσκευής στο δίκτυο προκαλώντας μεγαλύτερη πιθανότητα βλάβης.
Υπενθυμίζω οτι όλα τα παραπάνω μπορούν να γίνουν στα msec που διαρκεί το άνοιγμα του διακόπτη. Η πράξη έχει δείξει οτι τα φαινόμενα αυτά προκαλούν βλάβες σχετικά σπάνια αλλά η πράξη επίσης έχει δείξει οτι δυνανται να προκαλέσουν βλάβες.
Σε μεγάλες εγκαταστάσεις και εφαρμογές όπου απαιτείται μεγάλο ρέυμα πχ Βιομηχανία Αλουμινίου η οποία απαιτεί μερικές χιλιάδες Αmper είναι τέτοια η στιγμιαία μηχανική ενέργεια που πρέπει να δοθεί στον οπλισμό του διακόπτη που ελέγχει τον κλάδο ροής υψηλής έντασης που γίνεται με εμβολοφόρους διακόπτες. Το μέγεθός τους είναι όσο περίπου ένα ημιφορτηγό και διατηρούν το έμβολο το οποίο είναι γύρω στα 15kg σε θέση Standby όταν χρειαστεί η διακοπή. H κίνηση στο έμβολο -διαδρομή που δεν είναι πάνω από 40cm-50cm- γίνεται με ειδικό λάδι το οποίο διατηρείται σε συνθήκες πίεσης που είναι τόσο μεγάλες ωστε αρκούν να βάλουν το 15κιλο έμβολο σε τροχιά γύρω από τη γη.
Σε ευχαριστώ πολύ.
