Πίνακας συμμετοχής

Το Mastering είναι το τελευταίο δημιουργικό βήμα στην παραγωγή της ηχογράφησης. Η γέφυρα μεταξύ της μείξης και της διανομής. Είναι η τελευταία ευκαιρία να βελτιώσουμε τον ήχο και να διορθώσουμε προβλήματα σε ένα ακουστικά διαμορφωμένο χώρο. Μετά την ηχογράφηση και μείξη ενός τραγουδιού, ο Mastering Engineer εξισορροπεί τα ηχητικά μέρη στο ακουστικό φάσμα και βελτιστοποιεί το κομμάτι για αναπαραγωγή σε ποικιλία μέσων και μορφών. Κάποιες φορές δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα, ενώ άλλες θα βάλει την τελευταία πινελιά για το τελικό αποτέλεσμα. Αυτή η τελική έκδοση του κομματιού είναι γνωστή ως "master recording" και είναι αυτή που καταλήγει στα streaming ή download sites και στη δημιουργία φυσικών μέσων όπως CD ή βινύλιο. Το Mastering είναι ισότιμα τεχνικό και δημιουργικό. Οι Mastering Engineers χρησιμοποιούν σουίτες ηχογράφησης DAW με εργαλεία όπως ισοστάθμιση, συμπίεση και άλλα εφέ για να ρυθμίσουν εντάσεις, fades, στερεοφωνική εικόνα και ίσως να βελτιώσουν τον ήχο. Είναι επίσης η δουλειά του μηχανικού να διασφαλίζει ότι το κομμάτι σας ακούγεται εξ ίσου καλά, σε όποιο σύστημα αναπαράγεται. Από μικρά ηχεία laptop και κινητά τηλέφωνα μέχρι home theater, hi end συστήματα και ηχητικές εγκαταστάσεις κλαμπ και σινεμά. Το Mastering είναι επίσης το τελικό στάδιο ποιοτικού ελέγχου για τη μουσική σας. Είναι η τελευταία ευκαιρία να βεβαιωθείτε από ένα τρίτο και έμπειρο αυτί ότι δεν υπάρχουν σφάλματα ή τεχνικά προβλήματα προτού κυκλοφορήσει. Γι αυτό το mastering είναι σημαντικό βήμα στη διαδικασία παραγωγής. Λίγη ιστορία. Στην αρχή οι mastering engineers λέγονταν transfer engineers γιατί η δουλειά τους επικεντρωνόταν στη μεταφορά της ηχογράφησης από την ταινία στους 10-ιντσους δίσκους shellac 78 στροφών. Κι αυτό προέκυψε γιατί το υλικό αυτό και το βινύλιο (PVC) στη συνέχεια, είχε μηχανικούς περιορισμούς στην χωρητικότητα αλλά και στα μπάσα, την ένταση και τις δυναμικές που μεταφράζονταν σε μεγάλα αυλάκια που επίσης μπορεί να έκαναν την βελόνα ανάγνωσης να ξεφύγει απο την πορεία της και να πηδήξει αυλάκι. Με την έλευση του 12" βινυλίου με τα 23 λεπτά διάρκεια ανα πλευρά, το LP εξυπηρετούσε την αναπαραγωγή μεγάλων κλασικών έργων καθώς και συλλογές τραγουδιών σαν άλμπουμ. Οι mastering engineers ειδικεύτηκαν περισσότερο και φρόντιζαν να υπάρχει σωστή σειρά, ενιαίος ήχος και δυναμικό εύρος στο σύνολο των κομματιών, αφού ακούγονταν απο την αρχή ως το τέλος τους δίσκου σαν ολοκληρωμένο έργο. Απο τα 80'ς και μετά, το ψηφιακό CD επέτρεψε την αναπαραγωγή πολύ χαμηλών συχνοτήτων αλλά και μεγαλύτερο δυναμικό εύρος. Οι mastering engineers ασχολήθηκαν περισσότερο με την βελτιστοποίηση του ήχου ενω για μια εικοσαετία, παρακινούμενοι απο τους παραγωγούς επιδόθηκαν σε ένα ξέφρενο ανταγωνισμό loudness (έντασης), πως δηλαδή ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο θα ακούγεται δυνατότερα δίπλα σε κάποιο άλλο, μιας και το δυνατό εντυπωσιάζει μεν χωρίς απαραίτητα να είναι ποιοτικότερο ηχητικά, δε. Στα 00'ς και με το internet οι mastering engineers έγιναν επίσης υπεύθυνοι για την αναπαραγωγή σε ένα ευρύ φάσμα ψηφιακών συσκευών και νέων πλατφορμών. Τα streaming sites, όπως το Spotify, το Soundcloud και η Apple Music, χρησιμοποιούν δικά τους σημεία αναφοράς στην ένταση για να διασφαλίσουν ότι όλα τα κομμάτια αναπαράγονται με λίγο - πολύ την ίδια ένταση. Εάν ένα κομμάτι είναι πολύ ήσυχο, το Spotify θα αυξήσει αυτόματα την ένταση. Ομοίως, θα την χαμηλώσουν εάν είναι πολύ δυνατή. Ωστόσο, αυτό έχει αρνητική επίδραση σε αυτά μιας και συμπιέζονται αυτόματα ακόμα περισσότερο και τυχαία, ακυρώνοντας όποιες δυναμικές υπήρχαν, με αποτέλεσμα να ακούγονται αφύσικα συμπιεσμένα. Γι αυτό είναι σημαντικό το master να έχει το level ειδικά για τη συγκεκριμένη πλατφόρμα ή το μέσο που θα κυκλοφορήσει. Να προσλάβετε έναν Mastering Engineer ή να το κάνετε μόνος σας; Το Mastering έχει τη φήμη σκοτεινής τέχνης και στελεχώνεται απο άτομα που εκπαιδεύουν τα αυτιά τους σε διάφορα είδη μουσικής και κορυφαία συστήματα ακρόασης, πολλά χρόνια. Είναι επίσης πολύ σημαντικός ένας σωστά ακουστικά επεξεργασμένος χώρος και ένα ποιοτικό σύστημα ηχείων, κάτι που δυστυχώς μπορεί να κοστίσει χιλιάδες ευρώ. Γι αυτούς τους λόγους, ίσως είναι καλύτερο να απευθυνθείτε σε έναν έμπειρο μηχανικό για να ολοκληρώσετε το έργο σας, ακόμα και σε μεγάλους, γνωστούς οίκους του εξωτερικού για να είστε σίγουροι πως δεν θα πέσετε σε τυχαίο pretender. Είναι επίσης μια ευκαιρία να πάρετε μια δεύτερη γνώμη από κάποιον με φρέσκο και έμπειρο αυτί, ιδιαίτερα όταν έχετε ακούσει το ίδιο κομμάτι για μήνες ατελείωτα. Ωστόσο, η υπηρεσία αυτή κοστίζει και μπορεί να πληρώσει κανείς από 50 έως 150 ευρώ το κομμάτι σε έναν έμπειρο μηχανικό. Υπάρχουν επίσης αυτοματοποιημένες υπηρεσίες mastering όπως τα Landr και Aria, που χρησιμοποιούν αλγόριθμους υπολογιστών για να κάνουν τις μίξεις σας να ακούγονται πιο κοντά σε δημοφιλείς παραγωγές. Ωστόσο, αυτή είναι μια σχετικά νέα υπόθεση και πολλοί θεωρούν ότι αυτές οι υπηρεσίες δεν το προσεγγίζουν όπως κάποιος έμπειρος επαγγελματίας. Εναλλακτικά, με ένα βιβλίο σαν αυτό του μάστορα του είδους, Bob Katz, Mastering Audio: The Art and the Science απαραίτητα και καλή υποδομή με προσεγμένα ηχεία, μπορεί να κάνετε αρκετά για να καλύψετε τις προσωπικές ανάγκες σας και να μην χαλάσετε αυτό που τόσο πολύ κοπιάσατε να ηχογραφήσετε.

Το μεγαλύτερο μυστικό για να ηχογραφήσουμε μια καλή ηλεκτρική κιθάρα, είναι ο ίδιος ο ήχος που βγαίνει από το ηχείο του ενισχυτή μας. Δηλαδή ο συνδυασμός της κιθάρας, του ενισχυτή και των χεριών του κιθαρίστα. Πέρα απο αυτό όμως είναι πολύ σημαντικές κάποιες βασικές γνώσεις ηχοληψίας, για την σωστή αποτύπωση του ήχου αυτού, όπως τα παρακάτω. 1. Τοποθέτηση μικροφώνων Συνήθως ένα Shure SM57 ή κάποιο δυναμικό μικρόφωνο φωνής κοντά στο ηχείο, στοχεύοντας στο κέντρο του μεγαφώνου στα 5-10εκ. περίπου, με κλίση 45 μοιρών ή εναλλακτικά 90 μοίρες στην μέση απόσταση του κώνου απο την περιφέρεια. Η κλίση ως προς το μεγάφωνο είναι σημαντική. Μη ξεχνάτε ότι ο ακροατής δεν ακούει μπροστά στο μεγάφωνο αλλά υπό γωνία και αν πειραματιστείτε φορώντας ακουστικά, θα βρείτε τον ήχο που έρχεται στ' αυτιά σας. Οσο μεγαλύτερη η κλίση τόσο πιο μαλακά τα πρίμα. Σκεφτείτε πως ρυθμίζετε το equalizer μετακινώντας το μικρόφωνο. Αν θέλουμε περιπέτεια, ένα πυκνωτικό μικρόφωνο (Neuman U87, AKG 414) μπορεί να ακολουθήσει σε απόσταση ενός μέτρου, στο ίδιο ύψος, περιμετρικά, (ακόμα και πίσω απο την καμπίνα) στοχεύοντας προς το μεγάφωνο. Αν θέλουμε να το παρακάνουμε; Άλλο ένα πυκνωτικό μικρόφωνο στη τριπλάσια απόσταση από το προηγούμενο. (δηλ. στα 2,5 - 3 μέτρα ) και στο ύψος των αυτιών μας λειτουργεί άψογα σε συνδυασμό. Με αυτό το στήσιμο έχουμε 3 πηγές που μπορούμε να γράψουμε σε τρία διαφορετικά κανάλια και να μειξάρουμε κατά βούληση αργότερα, για να πετύχουμε τον δικό μας ήχο. Προϋπόθεση για τα μακρινά μικρόφωνα είναι ο σωστός χώρος. Ένας καλός ροκ ήχος επιτυγχάνεται συνήθως με το κοντινό μικρόφωνο, περασμένο σε κάποιο compressor (από το insert της κονσόλας) με ratio 4:1 και λίγο βάθος - reverb. Πολλοί καταξιωμένοι κιθαρίστες με μαγάλη δισκογραφία δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία περισσότερων μικροφώνων. 2. Διαφορά φάσης Λάβετε όμως υπ' όψη ότι με τις “περιπέτειες” έρχονται και τα προβλήματα. Αυτά είναι διαφορές φάσης μεταξύ των μικροφώνων, δηλαδή οι πηγές δεν φτάνουν ταυτόχρονα στο μέσο ηχογράφησης με αποτέλεσμα η μία πηγή ήχου να ακυρώνει την άλλη. Ετσι το αποτέλεσμα είναι αναιμικό και συνήθως ο ήχος εξαφανίζεται όταν κάποιος ακούσει την μείξη μονοφωνικά. Γενικός κανόνας τοποθέτησης για την αποφυγή τετοιων φαινομένων, είναι η σχέση απόστασης των μικροφώνων μεταξύ τους να είναι 3 προς 1. Δηλαδή το μικρόφωνο που ακολουθεί τοποθετείται 3 φορές την απόσταση του πρώτου από την πηγή. 3. Τα μικρόφωνα σαν EQ Aν θέλουμε να μπούμε στις “περιπέτειες” που λέγαμε παραπάνω και γράψουμε με περισσότερα μικρόφωνα, στη μείξη μπορούμε να προσθέσουμε σιγά – σιγά στο κοντινό και μέχρι την επιθυμητή ισορροπία, τον ήχο από τα άλλα μικρόφωνα. Θα έχουμε τη λεπτομέρεια του κοντινού, με τον γεμάτο ήχο του χώρου από το δεύτερο, ενώ το τρίτο θα προσθέσει μπάσα λόγω της απόστασης. Μπορούμε να δώσουμε όγκο και πλάτος με panning δεξιά – αριστερά. Πειραματιστείτε με τη σχέση των τριών μικροφώνων για το επιθυμητό αποτέλεσμα. Κανόνας δεν υπάρχει. Δοκιμάστε κάθε πιθανή τοποθέτηση μικροφώνου. Πίσω από την ανοιχτή καμπίνα, με κλίσεις κάποιων μοιρών ως προς το μεγάφωνο για πιό μαλακά πρίμα, κλπ. κλπ. 4. Προσοχή στο βάθος! Είναι προτιμότερο να γράψουμε “ξερά / στεγνά” και να προσθέσουμε αργότερα στη μείξη stereo βάθος, παρά να έχουμε το mono spring reverb του ενισχυτή και να μη μπορούμε να το αφαιρέσουμε στη συνέχεια. 5. Πειραματιστείτε Επίσης μπορείτε να γράψετε παράλληλα και ήχο από το speaker emulation ή recording-out του ενισχυτή (εφ' όσον υπάρχει). Μπορείτε να προσθέσετε κάποιο Vst εφέ μετά ή να χρησιμοποιήσετε κάποια κιθαριστική σουίτα preamp/fx και να το μειξάρετε με τα μικρόφωνα. 6. Διόρθωση Το σημαντικότερο είναι ο ήχος να είναι σωστός από την πηγή του. Αν όμως θέλουμε να διορθώσουμε κάτι, οι ύποπτες συχνότητες που επηρεάζουν την κιθάρα, είναι τα 300-500hz, τα 700hz για πιό “ξύλινο” ήχο, τα 1000hz για να ξεχωρίσει, τα 3000hz για περισσότερο bite, ενώ τα 5, 8 και 10khz θα την πριμάρουν. Προσωπικά ούτε αυτόν τον άτυπο "κανόνα" δεν ακολουθώ. Απλά ψάχνω κάθε φορά την ύποπτη συχνότητα που θέλει συνήθως υποτονισμό. Αυτά τα ολίγα αλλά σημαντικά αν ακολουθηθούν σωστά και έχετε όρεξη, θα βοηθήσουν πολύ να αποτυπώσετε τον ήχο της κιθάρας σας σε μια ηχογράφηση. Υ.Γ. Να σημειώσω εδώ πως τα παραπάνω μικρόφωνα είναι τα πιο συνηθισμένα, όμως πέρα απο τις εναλλακτικές προτάσεις άλλων εταιρειών Sennheiser, AKG στα δυναμικά και τις δεκάδες επιλογές πυκνωτικών απο παραδοσιακούς κατασκευαστες όπως Rode, Beyer και μυριάδες καλά και κακά κινέζικα, πολλοί ηχολήπτες προτιμούν κατασκευές Ribbon όπως τα Royer Labs R-121, Beyerdynamic M160 και Coles 4038 μεταξύ άλλων για τον χαρακτηριστικό τους ήχο.

Εκανα ρετροσπεκτιβα ΤζεΊμΗσ Μποντ αυτό το Σ/Κ ?

Πέρσι το καλοκαίρι ένας φίλος μου ζήτησε ένα κομμάτι για ένα μικρό project, αλλά επειδή βιαζόταν να το ανεβάσει, πήρε το πρώτο draft που του έστειλα. Ήταν καλό για draft αλλά είχα ήδη κάποιες ιδέες για τη συνέχειά του που μου άρεσαν, αλλά πέρασε ο καιρός και δε το τελείωσα ποτέ - μέχρι πριν καμια βδομάδα, που είπα, καιρός είναι να το κάνω. Το κομμάτι ήταν για μια διαφορετική εκδοχή-εμφάνιση ενός video game χαρακτήρα, η οποία έχει βάση ασιατικά στοιχεία φαντασίας. Ο συγκεκριμένος ήρωας συνοδεύεται πάντα από έναν δεύτερο, που ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Στο official soundtrack του ήρωα, ο ένας είναι το πιάνο, ενώ ο άλλος το τσέλο: https://youtu.be/aB_DbCpFvHA Η draft έκδοση: https://youtu.be/ECp022Jg1iE