Εισαγωγή: Δεν υπάρχουν βιομηχανικές προδιαγραφές που ανακηρύσσουν ένα σετ ηχείων σε studio ή reference monitor. Υπάρχουν όμως δύο σκέλη για την επιλογή τους. Το υποκειμενικό, αν έχει «καλό ήχο» και το τεχνικό βάσει προδιαγραφών.
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι εάν ένα ηχείο ακολουθεί τις παρακάτω τεχνικές προδιαγραφές είναι πολύ κοντά στο να έχει και τον ζητούμενο υποκειμενικά «καλό ήχο». Και αυτό διότι ένα σωστό ηχείο είναι ο καθρέφτης της ηχογράφησης, που φανερώνει τα λάθη και δεν τα καλύπτει, ούτε τα ομορφαίνει, ώστε να μπορούμε να τα διορθώνουμε.


Τα τεχνικά χαρακτηριστικά

Ένα reference monitor (ηχείο αναφοράς) θα πρέπει να πληρεί κάποιες προδιαγραφές που έχουν να κάνουν με τις ακόλουθες παραμέτρους.

Distortion (Παραμόρφωση)

Επειδή περνάμε πολλές ώρες μπροστά στα monitor, αν έχουν ψηλή παραμόρφωση θα κουράσουν τα αυτιά μας εύκολα. Η παραμόρφωση πέρα από το ότι κουράζει έχει και σοβαρές συνέπειες στη διαύγεια, και την στερεοφωνική εικόνα.
Ένα monitor λοιπόν πρέπει να έχει χαμηλό δείκτη παραμόρφωσης με σημείο αναφοράς τα 96 db/m περίπου.

Frequency response (Απόκριση Συχνότητας)

Ιδανικά ότι μπαίνει στην είσοδο πρέπει να βγαίνει στα μεγάφωνα ατόφιο.
Αυτό ονομάζουμε επίπεδη συμπεριφορά (flat response) και είναι δυστυχώς άπιαστο όνειρο.
Ένα monitor αναφοράς όμως πρέπει να έχει στο maximum μια διακύμανση +-3 db στο εύρος του ακουστικού φάσματος που καλύπτει, σύμφωνα με τον όγκο του.
Σε ένα απλό ηχείο αυτές οι διακυμάνσεις είναι πολύ μεγαλύτερες με αποτέλεσμα να μην είναι τονικά ισορροπημένα. Δηλαδή όσο βαθύτερες είναι οι λακούβες και ψηλότερα τα βουνά στην καμπύλη, τόσο περισσότερο απέχουν από το πιστό. Ιδανικά θα έπρεπε να είναι μια ευθεία.

Dispersion (Διασπορά)

Λόγω του ότι μαζί με τον ήχο ακούμε και τις αντηχήσεις του (από την κονσόλα, τους τοίχους κλπ), είναι σημαντική η συμπεριφορά των χαρακτηριστικών διασποράς των μεγαφώνων (off axis polar response).
Όταν είναι ισορροπημένη χωρίς μεγάλες κορυφές και «κοιλάδες», το αυτί δεν «ξεγελιέται» και συντονίζεται στον κύριο ήχο.

Power handling

Λόγω του ότι στα στούντιο ακούμε ασυμπίεστα όργανα (μπάσο, κιθάρα, raw synths, κλπ) με μεγάλη δυναμική συμπεριφορά και όχι συμπιεσμένο πρόγραμμα που έχει υποστεί mastering, ένα καλό monitor πρέπει να διαθέτει αποθέματα ισχύος (Peak power handling) και καλή συμπεριφορά στις κορυφώσεις (transients). Ένα monitor αναφοράς θα πρέπει να διατηρεί τα χαρακτηριστικά του σε όλες τις εντάσεις και να μην υφίσταται φαινόμενα συμπίεσης (Power compression) από υπερθέρμανση των πηνίων.

Οι άλλες παράμετροι

Όταν λοιπόν, λαμβάνοντας τις παραπάνω παραμέτρους υπ' όψη, καταλήξουμε σε μερικά πιθανά ηχεία που συγκεντρώνουν τις minimum προδιαγραφές, ένα συγκριτικό τεστ κάτω από κοινές συνθήκες (χώρου, προγράμματος, κλπ) θα είναι αυτό που σύμφωνα με το υποκειμενικό μας πλέον κριτήριο θα αναδείξει το monitor μας.

Ιδανικά μία σοβαρή σειρά monitor θα πρέπει να έχει την ίδια συμπεριφορά σε όλη της τη γκάμα (από το μικρό 5-ιντσο μέχρι και 15-ιντσο) με μόνη διαφορά την αποκοπή των χαμηλών δεδομένου του όγκου.

Για τις ανάγκες ενός project studio ένα σετ close-range monitor είναι ιδανικά λόγω του ότι ο περιορισμένος χώρος μας επιβάλει να καθόμαστε σε μικρή απόσταση από αυτά. Η πληροφορία που μεταφέρει ένα σωστό ηχείο είναι ενδεικτική, αν όχι αρκετή για όλο το φάσμα και παράλληλα επηρεάζεται στο ελάχιστο από τις αντηχήσεις.

Τα active (δηλ. τα αυτοενισχυόμενα) είναι προτιμότερα καθώς οι ενισχυτές τους έχουν φτιαχτεί για τις συγκεκριμένες μονάδες (μεγάφωνα) και έχουν το απόλυτο matching. Σε διαφορετική περίπτωση αν προτιμήσουμε passive (παθητικά) θα χρειαστούμε ενισχυτή ο οποίος θα πρέπει να τα οδηγεί σωστά. Κάτι που θέλει γνώση επίσης και περισσότερη έρευνα για την απόκτηση του.

Το όνομα ενός κατασκευαστή παίζει ρόλο εφόσον δεν επηρεαζόμαστε από το marketing hype (τις σάλτσες προώθησης).

Εταιρίες με ιστορία στην κατασκευή monitor όπως ATC, Meyer, Genelec, PMC, JBL, Klein & Hummel, Dynaudio, Focal, κ.α. δεν είναι τυχαίες και παρά το γεγονός ότι κάποιο μοντέλο μπορεί να μη σταθεί στο ύψος του ονόματος που κουβαλάει, αυτό θα είναι εξαίρεση, και δύσκολα θα πέσει κανείς έξω στην επιλογή του αγοράζοντας τα, αν και θα πρέπει να τ' «ακουμπήσει» γερά.

Συνήθως το πρόβλημα παρουσιάζεται όταν προσπαθούμε να βρούμε κάτι όχι τόσο ακριβό και καταλήγουμε πλέον σε προτάσεις με έμφαση στη σχέση τιμής προς απόδοση. Εκεί πάλι λαμβάνοντας υπ' όψη τις παραπάνω προδιαγραφές ψωνίζεις γνωρίζοντας τα πιθανά (ίσως και ελάχιστα) ελαττώματα και κάνεις τις απαραίτητες υποχωρήσεις αφού το υπαγορεύει η τσέπη σου. Υπάρχουν πια πολλές σοβαρές προτάσεις από Samson, Blue Sky, Tannoy, KRK, Event, Mackie, κλπ. που καλύπτουν κάθε τσέπη.

Γιάννης Μεθενίτης - Yameth